Bilimsel Verileri Kullanması Bakımından Ahmed Avni Konuk’un Mesnevî-i Şerîf Şerhi

Authors : Zeliha Öteleş

Pages : 341-363

Doi:10.16947/fsmia.758088

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2020-06-25

Article Type : Research

Abstract :Telif edilen eserler, müellifin yaşadığı çağda kabul gören bilimsel verilerden bağımsız değildir. Dolayısıyla bir metnin anlaşılması için müellifinin içinde yaşadığı sosyal, ekonomik, siyâsî ve coğrâfî durumlar kadar o yüzyıldaki bilimsel gelişmelerin neler olduğunu bilmek de gerekli görünmektedir. Dînî metinler için de aynı durum söz konusudur. Tefsirler, hadis şerhleri, fıkhî meselelere yaklaşım ve sûfî metinler ortaya çıktığı yüzyılın kabul görmüş bilimsel verilerinin tesirinden uzak görülemez. 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında İstanbul’da yaşamını sürdürmüş olan Ahmed Avni Konuk, yaşadığı dönemin bilimsel verilerinden uzak kalmayarak tasavvufî meseleleri bilimsel verilerle aynı metinde buluşturan mütefekkirlerdendir. Öyle ki 13. yüzyılda telif edilmiş bir eserin 20. yüzyıla kadarki şerhlerine bakarak, şerh edildiği yüzyılın bilimsel verilerini, kültürünü, kozmolojisini ve modern bilimin verilerini tespit etmek mümkün olduğu gibi, şerh edilen metinlerde bilimsel bilginin değişim, dönüşüm ve gelişimini takip etmek de mümkün görünmektedir. İslam düşünce geleneğinde etkili ve yaygın bir yere sahip olan Mesnevî, Füsûsu’l-Hikem ve Tedbîrât-ı İlâhiyye gibi klasik eserlerin ilgili konularını yer yer, modern bilimin verileri ile şerh etmekten imtina etmeyen Ahmed Avni Konuk, yaşadığı yüzyılın bilimsel gelişmelerini yakından takip etmiştir. Bu çalışmada, Mesnevî-i Şerîf Şerhi üzerinden sûfî-şârihin yaşadığı yüzyıldaki bilimsel veriler ile olan güçlü bağına işâret etmek amaçlanmıştır.
Keywords : Ahmed Avni Konuk, Mesnevî Şerhi, bilimsel veriler, 20. yüzyıl