ZEKİ ÖĞRETİM SİSTEMLERİ ÜZERİNE YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERDEKİ EĞİLİMİN İNCELENMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Authors : Furkan Aydin, Halil Yurdugül

Pages : 421-444

Doi:10.17943/etku.892680

View : 23 | Download : 8

Publication Date : 2021-07-25

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmanın amacı Türkiye’deki yükseköğretimde zeki öğretim sistemleri üzerine bitirilen tezlerin incelenmesi ve araştırmacılara konu ile ilgili bir bakış açısı sağlanmaya çalışılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda araştırma konusu "Türkiye’deki zeki öğretim sistemleri üzerine yazılan tezler” olarak belirlenmiş ve Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından doktora ve yüksek lisans tezlerinin yayınlandığı "https://tez.yok.gov.tr/” adresinden tarama gerçekleştirilmiştir. Çalışmada 2020 (dahil) yılına kadar yayınlanan ve belirlenen ölçütlere uyan 25 tez incelenmiştir. Tezler ise önceden belirlenmiş 10 ölçüte göre analiz edilmiştir. Bu ölçütler ise yıllara, eğitim seviyesi, içerik, çalışma grupları, öğrenci modelleri, öğrenci karakteristikleri, karar vermede kullanılan algoritmalar, öğrenene sunulan geri bildirimler ve tasarım etkililiğidir. Analiz sonucunda bir yılda en çok tez 2013 yılında yazıldığı, son 5 yılda (2016-2020) ise dört tez yazıldığı tespit edilmiştir. Tezlerin 9’u doktora, 16’sı ise yüksek lisans düzeyindedir. En çok Matematik dersine yönelik ZÖS geliştirilmiştir. Çalışma grubu olarak en çok lisans öğrencileri tercih edilmiştir. Bitirilen tezlerde zeki öğretim sistemleri en çok e-öğrenme kavramıyla birlikte ele alındığı; daha sonra sırasıyla öğrenme alanı, öğrenci modeli, yapay zekâ, uzman sistemler ve uyarlanabilir öğrenme kavramlarıyla birlikteliği tespit edilmiştir. Öğrenci modeli olarak en çok katman modeli kullanılmıştır. Öğrenci karakteristiklerinden en çok bilgi düzeyinin kullanıldığı görülmüştür. Karar vermede en çok kural tabanlı yaklaşımın kullandığı belirlenmiştir. Geri bildirim olarak en çok ipucunun kullanıldığı tespit edilmiştir. Son olarak tezlerin büyük bir çoğunluğunun, tasarım etkililiğinin değerlendirilmediği ya da raporlanmadığı belirlenmiştir. Sonuç olarak ise Türkiye’de zeki öğretim sistemleri üzerine tamamlanan tezlerin belirlenen ölçütler doğrultusunda var olan durumu ortaya konulmuştur.
Keywords : zeki öğretim sistemleri, öğrenci modeli, öğretici modeli, öğrenci karakteristikleri