İslam Ticaret Hukukuna Göre Rekabet

Authors : Mehmet Ali Aytekin

Pages : 1223-1245

Doi:10.37697/eskiyeni.1462902

View : 148 | Download : 92

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research

Abstract :İnsanın, diğer insanlarla ve toplumla olan ilişkilerinin başında ticari faaliyetler gelmektedir. Bu nedenle ticaret, insanlık tarihi kadar köklü bir geçmişe sahiptir. Yapısı itibarıyla sosyokültürel bir varlık olan insan, ticari faaliyetler sayesinde ihtiyaçlarının önemli bir kısmını karşılar ve böylece huzuru elde etmede önemli bir aşama katetmiş olur. Zira ihtiyaçlarını karşılayamayan birey mutsuz ve huzursuzdur. Mutsuz ve huzursuz bireylerden oluşan toplum da huzurlu ve güvenli değildir. Dolayısıyla toplumdaki huzur ve güvenin sağlanmasında ticaret, kilit bir rol üstlenmektedir. Bu nedenle tüm sistemler ticarete önem vermiş, ticari faaliyetlerin etkinliğini ve düzenini temin eden kurallar getirmiştir. İnsanın hem dünyada hem de ahirette mutluluğunu hedefleyen İslam da inanç, ibadet, ahlak alanında olduğu gibi insanın diğer insanlarla ve toplumla olan ilişkilerinde ve ticari faaliyetlerinde de bu hedefi gerçekleştirecek nitelikte hükümler teşri kılmıştır. Nitekim İslam’ın temel referansı olan Kur’an ve sünnette, ticari alanda önemli düzenlemeler ve hükümler yer almıştır. Ticaretle ilgili genel kural özelliğinde olan bu düzenlemeler ve hükümler zamanla fıkıh külliyatında “İslam ticaret hukuku” diyebileceğimiz hacimli bir birikime dönüşmüştür. Naslar ve bunların ışığında ortaya çıkan birikim dikkate alındığında İslam ticaret hukukunda piyasa ekonomisinin benimsendiği görülmektedir. Piyasa ekonomisinin önemli koşullarından birisi şüphesiz ki, ticari faaliyetlerde serbest rekabettir. Klasik fıkıh külliyatında, modern tabirle İslam hukukunda rekabet konusu müstakil olarak ele alınmış olmasa da tümevarım metoduyla İslam ticaret hukukunda bunun varlığı anlaşılmaktadır. İlk andan itibaren ticari faaliyetlerde piyasanın istikrarı için atılan adımlar, alınan tedbirler ve konulan yasaklar bu sonuca ulaştırmaktadır. İşte bu makalede temel naslardan ve ilkelerden hareketle genel olarak, İslam ticaret hukukunda rekabet konusu ele alınmıştır. İnceleme ve araştırma metoduna dayanan çalışmada İslam’ın ticaret anlayışında serbest piyasa ekonomisinin ve buna bağlı olarak serbest rekabetin hâkim olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords : Fıkıh, İslam Hukuku, Ticaret, Piyasa Ekonomisi, Rekabet