The reflections of a responsibility program prepared for primary school students: An action research / İlkokul öğrencilerine yönelik hazırlanan bir sorumluluk programının yansımaları: Bir eylem araştırması

Authors : Rukiye Aydoğan, Kerim Gundogdu

Pages : 1061-1088

Doi:10.17244/eku.74235

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2015-07-28

Article Type : Other

Abstract :İstenmeyen öğrenci davranışları önemli bir problemdir ve  eğitim ortamını olumsuz etkilemektedir. Öğrencilerden beklenen, normal davranış ilişkisinde olmaları ve sorumluluklarını yerine getirmeleridir. Sorumluluk ise duyuşsal alan eğitiminin önemli bir aşaması olan "gönüllülüğün” ön koşuludur. Bu nedenle bu araştırma, öğrencinin sorumluluk alma ile ilgili sergilediği istenmeyen davranışları en aza indirgemeye yönelik tasarlanan "Sorumluluk Programı”nın öğrencideki etkisini araştırmak için yapılmıştır. Belirlenen amaç doğrultusunda çalışmada, sorunlara çözüm üretmek amacıyla ve çalışmanın doğasına uygunluğu nedeniyle eylem araştırması kullanılmıştır. Araştırma 2012-2013 öğretim yılının II. yarıyılında Aydın İli Bozdoğan İlçesi'nin bir köy ilkokulunda yürütülmüştür. Öğrenci takip formları, öğretmen gözlemlerinden yararlanılarak belirlenen, istenmeyen davranış sergileyen dört öğrenci araştırmaya dahil edilmiştir. Okul kültürüne uyum ve davranışlara ilişkin özellikler çokluğu sebebiyle "Sorumluluk almada istenmeyen davranışlar" üzerine yoğunlaşan çalışmada ders içi sorumluluk, ders dışı sorumluluk, dayanışma sorumlulukları ve aile içi sorumluluk olmak üzere dört alt boyuttan oluşan eylem planı hazırlanmış ve dört hafta uygulanmıştır. Her bir alt boyutta öğrencilere sorumluluklar verilmiş, ders dışı sorumluluklarda ise döngüsel bir sıra izlenmiştir. Tüm boyutlar için öğrenciler her gün, tüm ders saatlerinde ve olabildiğince ders aralarında araştırmacılarca takip edilmiştir. Araştırma verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen gözlem ve görüşme formları kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel analize başvurulmuştur. Araştırmada elde edilen bulgulara göre öğrencilerin en çok istedikleri görevleri daha etkin yerine getirdikleri ve daha sorumlu davrandıkları, dolayısı ile verilen sorumluluğun niteliğinin önemli olduğu; süreç öncesinde neredeyse hiç ödevini yapmayan bu öğrencilerin süreç boyunca hemen her gün ödevlerini yaptıkları; süreç boyunca mutlu oldukları ve en önemlisi sorumluluk konusuyla ilgili istenmeyen davranışlarında azalma olduğu; aynı zamanda sınıftaki diğer öğrencilerin de bu sürece olgun baktıkları, kıskanç davranmadıkları; ancak tüm bu olumlu sonuçlara rağmen, yine bu dört öğrencide temizlik alışkanlığı gibi bazı noktalarda değişme olmadığı da belirlenmiştir. Sonuçlara göre, öğrencilerin istenmeyen davranışları ile ilgili birçok özelliğin hazırlanacak özel programlar aracılığıyla ve öğretmen, aile ve rehber öğretmen aracılığıyla daha iyi hale getirilebileceği söylenebilir.
Keywords : Lem araştırması, istenmeyen davranış, sorumluluk, sorumluluk geliştirme, sorumluluk programı