Examination of the Text in 5th Grade Secondary School Turkish Text Books in Terms of Standards of Textuality / 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Metinsellik Ölçütleri Açısından İncelenmesi

Authors : Ahmet Güven, Mazhar Bal, Sercan Halat

Pages : 739-763

Doi:10.17244/eku.04736

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2014-08-04

Article Type : Other

Abstract :Bir tümce dizisinin metin olabilmesi için metinselliğin yedi temel ölçütü olan, bağdaşıklık, tutarlılık, amaçlılık, kabul edilebilirlik, durumsallık, bilgisellik, metinlerarasılık gibi ölçütlere uyması gerekmektedir. Bu ölçütten birisinin yetersiz olması durumunda amaçlanan iletişimsel işlev gerçekleştirilemeyecektir. Okullarda, metinlere çokça yer verilen derslerden birisi olan Türkçe derslerinin kaynağı olan ders kitaplarında, kendi içerisinde birçok bağlam ve bileşimden oluşan metinlere yer verilmektedir. Bu yazılı metinlerin, metin değeri taşıması için bir takım özelliklere sahip olması gerekmektedir. Bu özelliklerin en başında metne iletişim işlevi yükleyen ve onu anlaşılır kılan metinsellik ölçütleri gelmektedir. Türkçe ders kitaplarında kullanılacak metinlerin metinsellik ölçütleri ile uyumlu olması, dil öğretimini daha bilimsel ve sistematik hale getirmekle birlikte, günlük hayatta kullanılacak Türkçenin de kurallara daha uygun, yozlaşmadan daha uzak bir şekilde kullanılmasına olanak sağlayacaktır. Buradan hareketle yapılan bu çalışmanın amacı ADA Yayınları 5. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan metinlerin, metinsellik ölçütleri açısından uygunluğunu incelemektir. Araştırma nitel bir çalışma olup, veri toplama tekniği olarak döküman analizi kullanılmıştır. Çalışmada, İşeri'nin (2010) hazırlamış olduğu metinsellik ölçütleri kullanılmıştır, elde edilen bulgular tablolaştırılarak yorumlanmıştır. Çalışmanın sonucundan her üç metin türünde de (öyküleyici,bilgilendirici,şiir) "metin merkezli metinsellik özellikleri”nin, diğer metinsellik özelliklerine göre daha az yer aldığı saptanmıştır.
Keywords : Metinsellik ölçütleri, Türkçe ders kitabı, 5. sınıf.