Kayaçların Mekanik ve Delinebilirlik Özellikleri ile Öğütülebilirliği Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi

Authors : Utku Sakiz

Pages : 728-740

Doi:10.31202/ecjse.867796

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2021-05-31

Article Type : Research

Abstract :Kayaçların delinebilirlik özellikleri, madencilik ve tünel açma işlemlerinde makine performansı ve maliyetler açısından oldukça önemli bir özelliktir. Bu nedenle, kayaçların delinebilirliğine etki eden parametrelerin detaylı olarak incelenmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın temel amacı kayaçların delinebilirliği ile kayaç öğütülebilirliği arasındaki ilişkinin, kayaçların mekanik ve sertlik özellikleride dikkate alınarak labaratuvar şartlarında araştırılmasıdır. Bu amaçla, magmatik (andezit örnekler) ve sedimanter (karbonat kökenli örnekler) kökenli ondört kayaç üzerinde mekanik (basma ve çekme dayanımları), sertlik (Shore sertliği), delinebilirlik (delme oranı indeksi) ve öğütülebilirlik deneyleri gerçekleştirilmiştir. Kayaçların öğütülebilirliklerini belirlemek için Hardgrove öğütme indeks deney yöntemi kullanılmış ve Bond iş indeksi değerleri literatürde önerilen yaklaşımlara göre hesaplanmıştır. Deneysel çalışmalardan elde edilen veriler üzerinde yapılan istatistiksel analizler (regresyon analizi) andezit ve karbonat kökenli kayaçlarda öğütülebilirlik ile delinebilirlik arasında güçlü doğrusal ilişkiler (R2sırasıyla 0.99 ve 0.79) ortaya koymuştur. Sınırlı veri ile elde edilen bu bilgiler ışıgında çok zahmetli bir deney yöntemi olan kayaçların delinebilirlik (DRI) değeri daha basit bir deney yöntemi olan Hardgrove öğütebilirlik değeri üzerinden oldukca başarılıbir şekilde tahmine edilebileceğini göstermektedir.
Keywords : Delme oranı indeksi, öğütülebilirlik, Hardgrove indeksi