Adalet Doğal mı Yoksa Yapay mı Bir Erdemdir? Hume’un Adalet Üzerine Felsefesinden Deleuzeyen Çıkarımlar

Authors : Sibel Kibar

Pages : 39-48

View : 9 | Download : 6

Publication Date : 2017-12-01

Article Type : Research

Abstract :Bu makalede, Hume’un ve Deleuze’ün yaklaşımlarıyla adaletin doğası incelenmiştir. Felsefe tarihinde, adaletin temelleri sorgulana gelmiştir: Kimi düşünürler ilahi temelleri olduğunu iddia etmiş, kimileri evrensel yükümlülükler gerektirdiğini söylemiş, kimileri de adaleti toplumsal sözleşmelerin bir ürünü olarak ele almıştır. Deleuze’ün bakış açısından Hume adaletin doğasına ilişkin bu ikilikleri ve çifte karşıtlıkları, adaletin hem doğal hem de yapay karakterini kabul ederek çözümlemeye çalışır. Hume adalete atfedilen bu ikilikleri "sempati” kavramıyla bir araya getirir. Hume’un adaleti ampirik bir konu olarak sunması Deleuze’ü cezbeder ve Hume’un görüşünü yineler: "Adalet yapay bir erdemdir”. Ancak Deleuze’ün de vurguladığı gibi yapay olan doğal olandan hiyerarşik olarak aşağıda değildir. Böylelikle, adalet konusunda ilahi temellere ve adaletin evrenselliğine felsefelerinde geçit verilmemiş olur
Keywords : Adalet, Hume, Deleuze, sempati, kılgı, ahlak