Aristoteles’te ‘Poetik Sanat’ın Doğası ve Rasyonel Sınırları

Authors : Barış Mutlu

Pages : 131-152

View : 8 | Download : 6

Publication Date : 2017-06-01

Article Type : Research

Abstract :Aristoteles Poetika eserinde, poetik sanatı ya da şiir sanatını inceler. Bu felsefi inceleme, sanat üzerine ilk felsefi soruşturma durumundadır ve Aristoteles özel olarak şiiri ele aldığı bu incelemesinde, hocası Platon’dan farklı olarak şiiri, şairleri/ozanları sahiplenir; şiirin değerini, önemini insan doğasından hareketle göstermeye çalışır; insanı şiir yazmaya sevk eden, yönlendiren doğal ve zorunlu nedenlerin olduğunu düşünür. Aristoteles’e göre şiiri doğal olarak varlığa getirecek temel neden; insanların çocukluktan başlayarak mimetik etkinliklerle uğraşmaya dair doğal eğilimlere sahip olması ve mimesis ile ilgili şeylerden haz almalarıdır. Aristoteles bu temel üzerinde yürüttüğü tartışmada mimesis ve haz ilişkisini belli bir "estetik beğeni” ve "anlama/öğrenme” ile birlikte ele alır. Örneğin Homeros’un şiir sanatında gösterdiği başarıyı olay örgüsünü başarılı bir şekilde bir araya getirme kabiliyetine, doğal yeteneğine bağlar; yine tanımadığımız bir görsel sanat eserinin zevk, haz vermesini o sanat eserinin ustalığına, biçimine dayandırır. Öte yandan sanat eserini izlediğimizde onu daha önce tanımamızdan ötürü haz aldığımızdan da söz eder. Aristoteles’in mimesis ve haz ilişkisini farklı yaklaşımlar içerisinde ele alması S. Halliwell, M.F. Heath, G.R.F. Ferrari gibi yorumcuları farklı okumalara götürmüştür. Bu yorumculardan Halliwell Poetika’nın entellektüalist, rasyonalist okumasını ön plana çıkarırken Ferrari ise saf estetik bir okumasını yapar. Bu çalışmamızda amacımız, Aristoteles’in Poetika’nın doğası ve rasyonel sınırları üzerinde düğümlenen bu ilgi çekici tartışmaları ele almaktır ve bunlara dikkat çekmektir
Keywords : Mimesis, Poetik, Olay Örgüsü, Estetik Beğeni, Öğrenme