Dini İçerikli Atasözleri Ekseninde Sosyal Güven ve Düzenin Tesisi Üzerine Bir Araştırma

Authors : Kemal Coşkun

Pages : 105-120

View : 36 | Download : 30

Publication Date : 2024-04-30

Article Type : Research

Abstract :Atasözleri ve deyimler, asırlar boyunca sık rastlanılan olaylardan ve toplumca makbul inanışlardan edinilmiş toplumsal deneyimlerin kısa ve öz bir ifadesidir. Kültürün taşıyıcısı olarak nesiller boyu aktarılır. Çoğu atasözünde ince bir zekâ kendisini gösterir. Atasözüne değer katan asıl fonksiyon ise kolektif, ortak duyguyu yansıtma becerisidir. Atasözleri, içinde var olduğu toplumun değer yargılarını, normlarını anlamak için kültürel kodlardır. Toplumsal bir kurum olarak din, kendi özel kavramlarıyla atasözleri ve deyimlerde yer almıştır. Bu araştırmada atasözleri üzerinden Allah düşüncesinin toplumsal bilinçteki yerleşimi sorgulanmıştır. Çalışmanın problemini, atasözlerinde yer alan başta Allah kelimesi olmak üzere dini nosyonlara taşınan anlamın sosyal düzen ve güven ile bağlantısı ve yönü nedir sorusu oluşturmaktadır. Bu sayede dini kavramların bireylerin sosyal eylemi üzerindeki gücünün yorumlanması amaçlanmaktadır. Araştırmanın çalışma evrenini Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan ve www.tdk.gov.tr adresinde yer alan “Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü” isimli eserde bulunan atasözleri ve deyimler oluşturmaktadır. Atasözü ve deyim seçimlerinde, dini ibarelerin atasözünde anlatılmak istenen durumla kelimenin kendi anlamı üzerinden bir etkileşimi olmasına dikkat edilmiştir. Atasözleri ve deyimler nitel araştırma desenine uygun olarak içerik analizi yöntemiyle yorumlanmaya çalışılmıştır. Çalışmada yoksulluk, ihtiyaç sahibi olma, zulmet, fenalık, endişe, kaygı gibi toplumsal olguların görüldüğü atasözü ve deyimlerde, dini terimlerin de çoğunlukla yer aldığı izlenmiştir. Çalışmanın bir sonucu olarak atasözü ve deyimlerde görülen Allah/Yaratıcı tahayyülünün olumlu, koruyucu ve merhametli Tanrı yönünde olduğu değerlendirilmiştir.
Keywords : Din Sosyolojisi, Atasözü, Deyim, Sosyal Düzen, Sosyal Güven.