Çocuk Edebiyatı Ürünlerinde Göç Kurgusuna Süreç Temelli Bir Bakış

Authors : H. Merve Altiparmak Yilmaz, Şeyda Özcan

Pages : 37-56

Doi:10.30767/diledeara.1211254

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2023-03-21

Article Type : Research

Abstract :Çalışmanın amacı göç ve mültecilik konulu çocuk edebiyatı ürünlerini "Süreç” bağlamında incelemektir. Süreç; yolculuğun gerekçesi, yolculuk öncesi, yolculuk ve yeni yer/yeni yaşam olmak üzere dört grupta ele alınmıştır. Araştırmada; Arkadaşım Korku, Bavulumdaki Kırık Fincan, Bir Balina Bir Bavula Nasıl Sığar, Dişe Diş, Hoş Geldiniz, Kayıp Köpek Üzüm, Savaşı Bitiren Sinek, Tarık ve Beyaz Karga, Tombik Balık Denizler Hepimizin, Veda Öpücüğü olmak üzere on çocuk edebiyatı ürünü incelenmiştir. Kitapların seçiminde göç veya mültecilik olgusunun insan dışındaki bir canlı veya nesne yardımıyla ele alınmış olması, belirleyici bir rol üstlenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler ise içerik analizi türlerinden olan kategorisel analiz ile çözümlenmiştir. Bir süreç olarak ele alınan göç olgusunda yolculuğun gerekçesi kimi zaman açıkça belirtilmiş kimi zaman sezdirilmiştir. Yolculuk öncesinde yer değişikliğini reddetme, vedalaşma, çözüm üretmeye çalışma gibi durumlar ve özlem, korku, endişe gibi duygu durumları yansıtılmıştır. İnceleme kapsamındaki kitapların çoğunda yolculuk süreci ele alınmamış; yolculuk süreci ele alınan kitaplarda ise genellikle yolculuk sürecinin yaşattığı olumsuz durumlar ve hisler yansıtılmıştır. Yeni yer/yeni yaşam içerisinde ise; merak, empati, özlem, korku, arayış, kabul görme/reddedilme, şüphe, hoşgörü, arkadaşlık, yalnızlık, sosyalleşme, saygı, sevgi, umut, alışma gibi duygu, ihtiyaç ve durumlara yer verildiği tespit edilmiştir. Bu bağlamda; çocuk edebiyatı ürünlerinin duygu durumlarının farkına varma, baş etme ve çözüm yolları arama noktasında yardımcı kaynaklar olabileceği, bununla birlikte kültürlerarası iletişimi fark etmelerini sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca insan dışındaki varlık ve nesnelerin, göç ve göçmenliğin yaşatabilecekleri ve hissettirebileceklerine ilişkin dikkat çekici unsurlar oldukları görülmektedir.
Keywords : Çocuk edebiyatı, Göç, Mültecilik, Çocuk kitapları