Rumeli Kaybının Namık Kemal’in Şiir ve Piyeslerine Yansımaları

Authors : Murat Tan

Pages : 333-353

Doi:10.30767/diledeara.1171614

View : 16 | Download : 15

Publication Date : 2022-10-21

Article Type : Research

Abstract :Rumeli toprakları, Osmanlı Devleti’nin varlığını sürdürmesi açısından hayati derecede öneme sahiptir. Rumeli’nin kaybı Osmanlı’nın da yıkılacağının işareti olarak algılanmaktaydı. Nitekim Rumeli’de toprak kayıplarının artması bu yöndeki kaygıları artırmakta ve insanları özellikle aydınları çözüm arayışına itmekteydi. Namık Kemal, bir Osmanlı şairi, yazarı ve aydını olarak vatan konusundaki hassasiyetini yüksek sesle dile getirmiş ve görüşleri ona "vatan ve hürriyet şairi” unvanını verdirmiştir. Bu çalışmanın amacı Rumeli kaybının Namık Kemal’in şiir ve piyeslerine nasıl aksettiğini ortaya koymak ve değerlendirmektir. Bu bağlamda Namık Kemal’in yazdığı şiir ve piyeslerden konuyla doğrudan ilgili olan "Lazımsa”, "Murabba”, "Vaveyla”, "Vatan Mersiyesi”, "Bir Muhacir Kızın İstimdadı” manzumeleri ve Vatan yahut Silistre piyesi inceleme konusu yapılmıştır. İncelemede Rumeli kaybının beslediği vatan fikrine yer verilmiş ve bu fikir zemininde eserler tek tek ele alınmıştır. Vatanın hazin hâli incelenen bütün eserlerin ortak hususiyeti olması yanında her eserin farklılık arz eden tarafları da bulunmaktadır. Namık Kemal, "Lazımsa” gazelinde vatanın daha fazla toprak kaybetmemesi için fedakârlık gösterecek ve vatanî duyguları sahiplenecek yeni vatansever insan tipinin çerçevesini çizer. "Murabba”da, zor durumda kalan vatanın sesini duyurmaya çalışır. "Vaveyla”da halk üzerinde derin tesir uyandırabilecek duygusal durumlara yer verir. "Vatan Mersiyesi”nde, insanları, yüz yıldır devam eden toprak kaybının sebepleri üzerinde düşünmeye ve harekete geçirmeye çağırır. "Bir Muhacir Kızın İstimdadı” başlıklı şiirde vatanın düşman işgaline uğramasının elim bir neticesini gözler önüne serer. Şiirlerde ifade edilen vatanî görüşler Vatan yahut Silistre piyesinde, Silistre’de gerçekleşen vatan savunması üzerinden daha geniş halk kitlelerine ulaştırılır. Rumeli’de toprak kayıplarıyla sonuçlanan gelişmelerin Namık Kemal’e yazdırdığı bu eserler vatan uğrunda çok yönlü bir mücadeleye duyulan ihtiyacı ortaya koymaktadır.
Keywords : Namık Kemal, Rumeli Kaybı, Vatan, Namık Kemal’in şiirleri, Vatan yahut Silistre