Dede Korkut Kitabı’nda Dil Estetiği ve Anlatım İncelikleri

Authors : Ertuğrul Yaman

Pages : 59-88

Doi:10.30767/diledeara.1136262

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2022-10-21

Article Type : Research

Abstract :Türk dili, edebiyatı ve kültürü açısından eşsiz bir hazine olan Dede Korkut Kitabı, hem muhteva hem de dil özellikleri bakımından özgün niteliklere sahiptir. Her eser, sahibinden izler taşır. Dede Korkut Kitabı’nın değeri de yazarıyla veya onu oluşturan muhitle ilişkilidir. Bu bağlamda bu seçkin eserin yazarı veya baş kahramanı varsayılan Dede Korkut karakterinin de detaylı olarak ele alınması ve tüm yönleriyle ortaya konulması gerekir. Dede Korkut, hem bir eser sahibi hem bir başkahraman hem de gençliğe örnek bir şahsiyet olarak son derece önemli bir değerimizdir. Dede Korkut’u tanımak ve anlamak için onun üstün şahsiyetini, bilge kişiliğini gözler önüne sermekte yarar vardır. Dede Korkut Kitabı, Türk dili ve kültürü bakımından tam anlamıyla bilgilik(ansiklopedi)tir. Nitekim, hikâyelerde hayattan sanata, dilden edebiyata, tarihten coğrafyaya, etnolojiden, sosyolojiye, teolojiden geleneğe kadar birçok alanda olay örgüsüne serpiştirilmiş birçok bilgiyi bulmak mümkündür. Konuya özelde Türk dili penceresinden bakıldığında, mücevher değerinde bir dil hazinesi bulmak mümkündür. Dede Korkut Kitabı’nı değerli kılan özellikler, yalnızca içeriğindeki eşsiz bilgiler ve özgün öykülerle sınırlı değildir. Kitabın dili ve anlatımı da içeriği kadar değerli ve ilgi çekicidir. Bu eserin en az içerik kadar biçimsel özellikleri, söylem ve anlamlandırma düzlemi, ritim ve anlatım boyutları, çok anlamlı biçemi ve söz sanatlarıyla bezenmiş anlatım gücü, onu eşşiz kılan özelliklerdir. Sözlü anlatım geleneğinin eşsiz örneklerini oluşturan Dede Korkut Kitabı deyim yerindeyse, Türkçenin gürül gürül aktığı bir eserdir.
Keywords : Dede Korkut, Dil, Estetik, Anlam, Anlatım İnceliği