Güvâhî'nin Gurbetnâme'si

Authors : Hacı Ibrahim Demirkazik

Pages : 41-76

Doi:10.30767/diledeara.1067279

View : 18 | Download : 13

Publication Date : 2022-03-23

Article Type : Research

Abstract :Kaynaklarda 16. yüzyıl şairleri arasında zikredilen Güvâhî’nin ne zaman doğduğu bilinmemektedir. 1527 yılından sonra vefat ettiği ise kesindir. Bazı kaynaklarda adının Mehmed, baba adının da Abdullah olduğu söylenmekle birlikte bu bilgiye şüpheyle yaklaşmak gerekir. Hayatını, günümüzde Sakarya’nın bir ilçesi olan Geyve’de sürdürmüş olan şairin mesleği sipahiliktir. Elde olan bilgilere göre Pendnâme, Tazarrunâme, İbretnâme ve Gurbetnâme olmak üzere dört eseri mevcuttur. Çalışmaya konu olan Gurbetnâme’nin yazılış tarihi belli değildir. Mesnevi nazım şekliyle yazılan eserin tespit edebildiğimiz nüshalarına göre beyit sayısı 105’tir. Gurbetnâme, adından da anlaşılacağı gibi gurbet konusunu ele alan bir eserdir. Güvâhî eserinde bir su dolabının dilinden gurbette olmanın zorluğunu dile getirmiştir. Gurbetnâme tasavvufi nitelik taşıyan bir nasihatnamedir. Dönemine göre sade bir dille yazılmıştır. Eserde öyküleme anlatım biçiminden yararlanılmıştır. Gurbetnâme’deki tasvirler oldukça başarılıdır. Eserde başta intak olmak üzere tarsi, cinas gibi edebî sanatlara dair güzel örnekler verilmiştir. Hazırlanan bu çalışmada sırayla Güvâhî’nin hayatı ve eserleri üzerinde durulmuş, Gurbetnâme’nin içeriğinden bahsedilmiş, eserin şekil özellikleri ele alınmış, nüshaları hakkında bilgi verilmiş ve tenkitli metni ortaya konulmuştur.
Keywords : Güvâhî, Gurbetnâme, Mesnevi, Nasihatname, Osmanlı şiiri