Göstergebilimsel Bir Çözümleme Örneği Olarak Cemil Kavukçu’nun Ablam Adlı Öyküsü

Authors : Ilker Aydin, Yunus Emre Uyar

Pages : 263-298

Doi:10.30767/diledeara.1066970

View : 22 | Download : 9

Publication Date : 2022-03-23

Article Type : Research

Abstract :Göstergebilim, anlatısal metinlerin yapısal özelliklerini ortaya koyarak onların nasıl yapılandırıldıklarını inceleyen bir çözümleme yaklaşımdır. Metinleri yapılandıran anlamsal ve söylemsel düzlemleri belirleyerek anlatının gramerini ortaya çıkarmayı sağlar. Kuramcılarından biri olan Ferdinand de Saussure tarafından "toplum içindeki göstergelerin yaşamının” incelenmesi olarak tanımlanmıştır. Bu çalışmada 80 sonrası Türk yazınında öykücü kimliği ile önemli bir yer edinen Cemil Kavukçu’nun Ablam adlı öyküsünün göstergebilimsel çözümlemesi amaçlanmıştır. Nitel nitelikli bu çalışma doküman incelemesi modeliyle gerçekleştirilmiştir. Bunun için öncelikle metin bölümlere ve kesitlere ayrılmış, anlatının genel düzenlenişi ortaya konmuştur. Ardından Greimas’ın eyleyenler örnekçesi çerçevesinde eyleyenler saptanarak bunlar arasındaki ilişkileri kuran eksenler belirlenmiş, anlatı izlencesini oluşturan eyletim, edinç, edim ve yaptırım süreçleri ve kiplikler gösterilmiştir. Ardından figüratif karşıtlıklar saptanmış, uzam ve betimleme, zaman kullanımı, bakış açısı ve izleksel roller ortaya konmuştur. Bedensel ifadeler anlamın yapılandırılmasında çok belirgin işleve sahip olduğundan onlar da incelemeye dahil edilmiştir. Böylece Cemil Kavukçu anlatısının grameri ortaya konmuştur. Ayrıca Türkçe öğretimi çerçevesinde göstergebilimsel çözümlemenin okuduğunu anlama kazanımlarının birçoğuyla ilintili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Türkçe öğretimi, Cemil Kavukçu, Ablam, göstergebilim, eyleyenler örnekçesi, anlatı izlencesi, kiplikler.