Hayata Tutulan Ayna: Yansıtmacı Tekniğin Mehmet Akif Ersoy'un Şiirlerindeki Görünümü

Authors : Baki Asiltürk

Pages : 85-100

Doi:10.30767/diledeara.1036142

View : 10 | Download : 8

Publication Date : 2021-12-29

Article Type : Research

Abstract :Mehmet Akif, manzum hikâyelerinin hemen hepsinde gerçekliği olduğu gibi aktarma amacında olmuştur. Gerçeklikten sapmamak uğruna, "sözünün odun gibi olması”nı bile kabullenir. Gerek olay veya durum aktarmalarında gerekse karakter çizimlerinde görünen gerçeklikten çıkmamaya, gerçeği bozmamaya özen gösterir. Bu anlamda, söz sanatları bağlamında ilk kez Platon ve öğrencisi Aristoteles tarafından tartışılıp kuramlaştırılan, XIX. yy.da da realist romancılar tarafından esere uygulanan "Yansıtmacılık”, Mehmet Akif’in şiir tekniğinin anahtarı olarak görülebilir. Akif de gerçekçi romancılar gibi, hayata ayna tutar ve manzum hikâyelerinde tuttuğu aynaya yansıyanları süslemeden, bozmadan, değiştirmeden aktarmaya çalışır. Olay-durum-kişi-mekân örtüşmesi onun manzumelerinde, yansıtmacılık bağlamında bütünlük içindedir. "Kör Neyzen, Seyfi Baba, Meyhane, Berlin Hatıraları, Hasta, Mahalle Kahvesi, Hasır” gibi şiirleri şairin yansıtmacı anlayışla kaleme aldığı şiirler arasında öne çıkar. Bunlarda Mehmet Akif, aktarmak istediği duygu ve/veya düşünceyi yansıtmacı teknikle ortaya koyar. Akif’in yansıtmacılığında, gerçeği çıplak şekilde aktarmak esastır. Bu üslup, şairin anlatmaya değer gördüğü bir durumu, tanık olduğu yahut bizzat yaşadığı bir olayı aktarmada mihveri teşkil eder. Sadece olay aktarımında değil sözcük seçiminde de gerçeğe uygun olanı kayda geçirir ve bu yolla üslupta da gerçekçiliğe yaslanır. Diyaloglara başvururken adeta natüralist bir yazar gibi kişileri kendi kültür düzeylerine göre konuşturması dilde gerçeğe bağlılığının göstergeleridir.
Keywords : Mehmet Akif, manzum hikâye, yansıtmacılık, Platon, Aristoteles, teknik.