Kocakarı Masallarından Kocakarı İlaçlarına Edebiyat-Tababet İlişkisi

Authors : Atiye Gülfer Gündoğdu

Pages : 37-64

Doi:10.30767/diledeara.934494

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2021-10-20

Article Type : Research

Abstract :Türk edebiyatı ve Türk tababetinin modernleşme sürecindeki inkişafının önemli kesişmeler yaşadığı görülür. Tanzimat sonrasında her iki alanda da oluşan eski edebiyat-yeni edebiyat, eski tababet-yeni tababet şeklindeki dikotomik ayrıştırmalar bunun kuvvetli tezahürleridir. Bu yönüyle bu yazı temelde, edebiyatımızın modernleşmesinin bir boyutunun da onun tıp disipliniyle arasındaki bu karşılaştırmalı ilişki üzerinden okunabileceği iddiasını taşır. Eski edebiyat-yeni edebiyat, eski tababet-yeni tababet ayrıştırmalarının gerçeklere dayalı olma, bilimsellik düşüncesi, rasyonalite, hakikat arayışı, tabiilik etrafında şekillenmesi, tıp ve edebiyat arasındaki ilişkiyi birlikte anlamaya imkân sağlar. Kocakarı masalları ve kocakarı ilaçları bu disiplinlerin karşılaştırılmasına katkı sağlayacak iki kritik adlandırmadır. Bu çalışmada, tıp ve edebiyat arasındaki ilişkisellik, yeni edebiyatla bilhassa roman türüyle karşıtlaştırılan kocakarı masalları ve modern tıpla karşıtlaştırılan kocakarı ilaçları üzerinden kurulur ve Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi, Ömer Seyfettin’in bu husustaki düşünceleri analiz edilir. Ayrıca kocakarı masallarının yeni edebiyat içerisinde roman türü, kocakarı ilaçlarının ise yeni tababet içinde modern tıpla karşıtlaştırılmasının, onları eski edebiyat ve eski tababeti temsil eden ve benzer olumsuzlamalara maruz bırakan iki metafor hâline getirdiği ön plana çıkarılır. Yazının bir diğer tartışma alanı ise, Tanzimat sonrası bilimselci düşüncenin eski ve yeni şeklinde kurduğu dikotomik ayrımların bilhassa salgın hastalıklar gibi acziyet ve aciliyet zamanlarında okur ve hastalar nezdinde geçerliliğini sürdüremediğidir. Çalışmada ayrıca, tıp ve edebiyat arasında kurulan bir diğer bağ, her iki disiplinin sağaltıcı etkisi üzerinedir. Edebî tecrübe, eski edebiyat-yeni edebiyat şeklinde belli bir ayrıma tabi tutulmadan bir bütün olarak okurlarını dünyayı başka türlü görmeye davet ederek, onları iyileştirir. Edebî tecrübenin sunmuş olduğu bu katharsis boyut, okur ve hastalarına ferahlık buldururacağı bir tebdîl-i mekân tecrübesi yaşatır.
Keywords : kocakarı masalları, kocakarı ilaçları, tababet, edebiyat, sağaltma