Metaphorical and Metonymical Heart in Turkish: Kalp and Yürek

Authors : Sevgi Gökçe

Pages : 279-301

Doi:10.30767/diledeara.881269

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2021-10-20

Article Type : Research

Abstract :Eğretileme kavramı, bugüne değin geleneksel anlamda şiir ve düzyazıda kullanılan bir söz sanatı olarak düşünülegelmiştir. Ancak Lakoff’un kuramsal dizisinde eğretilemeler yazınsal dille sınırlı değildir; aksine günlük konuşma dilinde yer almaktadır ve bir zihinsel alanın bir başkası aracılığıyla kavramsallaştırılmasını şekillendirmektedir. Dolayısıyla yaşam, zaman, durum, değişim gibi soyut kavramlar eğretileme yoluyla dile getirilmektedir (Lakoff, 1993). Bu çalışmada Türkçe günlük söylemde sıkça kullanılan kalp ve yürek eğretilemeleri ve ad eksiltmeleri adı geçen kuramsal çerçevede ele alınmakta ve iki sözcüğün eşanlamlı olarak bilinmesine karşın eğretilemeler ve ad eksiltmelerde nasıl benzerlikler ve farklılıklar taşıdığı ortaya konmaktadır. Araştırma verileri ODTÜ Türkçe yazılı derlem (Say, Zeyrek, Oflazer, Özge, 2004), bir Türkçe sözlük ve iki Türkçe atasözü ve deyim sözlüğünden toplanmıştır. Sonuçlar, yürek kavramının kalp kavramına göre eğretileme ve ad eksiltmede çok daha sık kullanıldığını ve kimi bağlamlarda birinin diğerinin yerine geçmediğini göstermektedir. Bu farklılığın neden kaynaklanabileceği çalışmada kısmen yorumlanmış olsa da; özellikle sözlü derlemler ve halkbilim yapıtları üzerinde daha fazla araştırmanın gerekliliği görülmektedir.
Keywords : kalp, yürek, eğretileme, ad eksiltme, Lakoff’un kuramsal dizisi