XIX. Yüzyıl Başları Üsküdar'ında Bir Ekonomik ve Toplumsal Güç Olarak Yeniçeriler

Authors : Mehmet Mert Sunar

Pages : 463-480

Doi:10.30767/diledeara.858724

View : 14 | Download : 11

Publication Date : 2021-03-20

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada XIX. yüzyıl başları İstanbulunda siyasi, sosyal ve ekonomik hayatında baskın bir aktör olan yeniçerilerin Üsküdar’da iz bırakmış olan faaliyetleri incelenecektir. Yeniçerilerin ekonomik menfaatleri ve sosyal statülerini korumak amacı ile siyaseti etkileme çabaları doğrultusunda Sultan III. Selim ve Sultan II. Mahmud devirlerinde gerçekleşen Kabakçı Mustafa İsyanı, Alemdar Vakası ve son olarak da yeniçeriliğin kaldırılması sırasındaki faaliyetlerinin Üsküdar’daki yansımaları çalışmanın odak noktasını oluşturacaktır. Yeniçerilerin on yedinci yüzyıldan itibaren askerlik mesleğinin yanı sıra ticaret ve zanaatlar ile uğraşmaya başlaması İstanbul’un bütün semtleri gibi Üsküdar’ı da etkilemiş, Üsküdar’da nakliye işlerinden deri imalatına, kahvehane işletmeciliğinden kasaplığa kadar pek çok iş alanında çalışanlar arasında yeniçeri kökenliler önemli bir yer işgal etmeye başlamıştı. Bu durum on dokuzuncu yüzyıl başlarına kadar artarak devam etmişti. Nizam-ı Cedid reformları ile başlayıp 1826’da Yeniçeriliğin kaldırılması ile devam eden askeri reform çabaları yeniçeriler ile birlikte farklı halk tabakalarını da tehdit ettiğinden Üsküdar’da da bazen şiddete varan tepkilere yol açmıştı. Bütün payitahtı etkileyen ve Üsküdar’da yansımaları görülen bu olayların Üsküdar’daki yeniçeri varlığı ile olan ilişkisi de bu çalışmanın bir diğer konusunu oluşturmaktadır.
Keywords : Yeniçeri Ocağı, Üsküdar, Kabakçı Mustafa İsyanı, Vaka-i Hayriye, Alemdar Vakası