Bucak Sözcüğünün Etimolojisi Üzerine

Authors : Öznur Durgun

Pages : 401-415

Doi:10.30767/diledeara.776180

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2020-10-20

Article Type : Research

Abstract :Türkiye Türkçesinde ‘kenar, köşe, yer’ manalarıyla kullanılan, tarihî ve çağdaş Türk dillerinde buçgak ~ buççak ~ buçhak ~ buçhah ~ burçak ~ bucek vb. şekillerde görülen bucak sözcüğü, çoğu araştırmacı tarafından bıç-/biç- ‘kesmek’ fiiliyle irtibatlandırılmıştır. Sözcüğün, semantik ve morfolojik bakımlardan hayli problemli olan ve ilk defa Vámbéry (1878) tarafından önerilen bıç-/biç- fiiliyle münasebetinin kurulamaması, ayrıca bazı çağdaş Türk dillerinde sözcüğün kökü olduğunu düşündüğümüz, bu zamana kadar gözden kaçan ismin yalın hâlde yaşamaya devam etmesi, bu çalışmanın kaleme alınmasına zemin oluşturmuştur. Çalışmada öncelikle sözcüğün tarihî ve çağdaş Türk dillerinde hangi biçimlerde kullanıldığı gösterilmiş, sözcüğe dair yapılan etimolojiler kronolojik olarak incelenmiştir. Sunduğumuz etimolojik izahla, araştırmacıların şimdiye kadar fiil kökünden geldiğini düşündükleri, yalnızca Brockelmann’ın (1954) isim kökünden gelebileceğini söylemekle birlikte etimolojisinin muallak olduğunu belirttiği bucak sözcüğünün sanılanın aksine aslında bir isim kökünden türediği, çağdaş Türk dillerindeki veriler üzerinden ortaya konmuş; varyantları, isim kökünün /r/ fonemi bulundurup bulundurmaması kıstas alınarak üç morfolojik gelişim üzerinden temellendirilmiştir.
Keywords : bucak, etimoloji, kökenbilgisi, biçimbilgisi, ÇAğdaş Türk dilleri