Eski Türk Edebiyatı Araştırmalarında Bir Kaynak Olarak İki Dilli Latin Harfli Tarihî Sözlükler

Authors : Lokman Taşkesenlioğlu

Pages : 361-391

Doi:10.30767/diledeara.649018

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2020-03-20

Article Type : Research

Abstract :Sözlükler, eski Türk edebiyatı araştırmalarında en önemli kaynaklardan biridir. Gerek Türkçe telif veya tercüme gerekse Arapça ve Farsça başta olmak üzere yabancı dillerde hazırlanan sözlükler, Türk edebiyatında Osmanlı Türkçesi ile oluşturulan metinlerle ilgili çalışmaların vazgeçilmez kaynakları olarak kabul edilmektedir.  Bu sözlükler içinde belki de en az kullanılanları Latin harfli iki dilli sözlüklerdir. Madde başlarının bugünkü alfabe ile verildiği bu tür sözlüklerde aslında telaffuz ile ilgili hususlar çok daha net olarak anlaşılmaktadır. Bu minvalde en çok kullanılan sözlükler Redhouse’un eserleri olmasına rağmen bunun haricinde başka sözlüklerden de yararlanmak mümkündür. 1928 öncesi Türkçeden yabancı dile sözlüklerde, madde başı Türkçe kelimelerin Latin harfli imlalarının kullanılması, bugün itibarıyla Osmanlı Türkçesi metinlerinin okunmasında yardımcı olabilmektedir. Bu nedenle harf inkılâbı öncesi basılan Türkçeden yabancı dile sözlükler taranmış, bu tür araştırmalara uygun olanlar tespit edilerek yazarlar ve eserler hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Ayrıca taranan sözlüklerde Türkçenin harf inkılâbı öncesi söyleyiş özellikleriyle ilgili bazı hususlar da belirlenerek yerli ve yabancı sözlük yazarlarının eserlerinde bu hususa bakış gösterilmeye çalışılacaktır. 
Keywords : Eski Türk Edebiyatı, İki Dilli Tarihi Sözlükler, Osmanlı Türkçesi, Türkçe – Fransızca/ İngilizce/ Almanca Sözlükler, Sözlükçülük