Nevâî ile Fuzûlî’nin Leylâ ve Mecnûn Mesnevilerinin Yapı ve Konu Bakımından Karşılaştırılması

Authors : Ibrahim Akyol

Pages : 267-293

Doi:10.30767/diledeara.635523

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2019-10-20

Article Type : Research

Abstract :Edebiyat bilimi yapısı ve işlevi gereği birçok bilim dalıyla etkileşim halindedir. Edebiyatın bir alt birimi olan Karşılaştırmalı Edebiyat, kültürlerarası etkileşimin edebî eserlere yansıyan yönlerini araştırıp ortaya çıkarır. Karşılaştırmalı Edebiyat, edebî eserleri konu, düşünce ve biçim açısından inceleyerek benzer ve farklı yönlerini ortaya koymaktadır. Klasik Türk Edebiyatı’nın mesnevi konularından olan Leylâ ve Mecnûn hikâyesi önce Arap edebiyatında Kays b. Mülevvah el-Âmiri ile ortaya çıkmış, daha sonra Fars, Türk ve Urdu edebiyatlarında işlenmiş ve işlenmeye de devam etmektedir. Türkçede ilk müstakil Leylâ ve Mecnûn hikâyesini 1479’da yazan Edirneli Şâhidi’dir.  Bu incelemede; 15. yüzyılda yaşamış ve Çağatay Türkçesinin en büyük şairi kabul edilen Ali Şîr Nevâî’nin 1484’te yazdığı Leylî vü Mecnûn mesnevisi ile 16. yüzyılın en büyük şairlerinden olan Fuzûlî’nin 1537’de tamamladığı Leylâ ve Mecnûn mesnevisi iki açıdan karşılaştırılmıştır. Mesnevilerin önce özetleri verilmiş, daha sonra yapı bakımından  (şekil, vezin, kafiye ve redif ) ve konu bakımından (vak’a farklılıkları, birinde olup diğerinde olmayan vak’alar) karşılaştırılmıştır. Elde edilen neticeler sonuç kısmında değerlendirilmiştir.
Keywords : Karşılaştırmalı Edebiyat, Klasik Türk Edebiyatı, Leylâ ve Mecnûn, Ali Şîr Nevâî, Fuzûlî, Mesnevi