İran Külütüründe Şahnamehanlık Geleneği

Authors : Ismail Söylemez

Pages : 64-70

View : 17 | Download : 8

Publication Date : 2017-05-31

Article Type : Research

Abstract :Şahnamehanlık geleneği İran kültüründe doğup gelişerek yakın dönemlere kadar süregelen İran kültürüne özgü ve çoğunlukla tek kişilik bir gösteri şeklinde icra edilen kadim bir anlatı geleneğidir. ŞahnamehanlıkFirdevsî ’nin Şahnamesinin özel bir tarzda okunmasına verilen isimdir. Şahnemanlık geleneği, anlatıcıların tarzlarının değişkenliği, konu seçimindeki farklılık ve icradaki değişkenlik nedeniyle tarihsel gelişim süreci içerisinde günümüze kadar gelirken farklı isimlerle anılmıştır. Tarih boyunca şahnamehanlık için Nekkalî,Honyagerî , Ramşgeri , Vakıehani , İranavazî , Rowzehanî , Menakıbhanî , Sohenverî , Kıssesorayî - yiMovzun , Zakirî , Perdehanî , Kevvalî , Me’rekegirî ve Vaguye gibi isimlendirmeler de kullanılmıştır. Tarihsel süreç içerisinde saraylar gibi resmi mahfillerde ve meclislerde resmi zevata yönelik olarak icra edilen, kahvehaneler gibi daha çok halka açık olan gayr-i resmi mekânlarda da her kesimden insanı eğlendiren şahnamehanlık geleneğiçoğunlukla İslâmiyet’ten önceki İran kültür ve tarihinde mevcut efsanevî olayları özellikle de Şâhnâme’deki hikâyeleri anlatan, aktaran bir anlatı geleneğidir. Bu çalışmada öncelikle şahnamehanlık tanımlanarak tarihsel gelişim süreci hakkında bilgi verildikten sonra ünlü şair Firdevsi ve şahname adlı eseri tanıtılmış ve ardından şahnamehanlık geleneği anlatılmıştır. 
Keywords : İran kültürü, şahname, şahnamehanlık, şahnamehan