MİLLȊ HAFIZA: YÖRÜKLERDE ATALAR SÖZÜ

Authors : Himmet Büke

Pages : 516-525

Doi:10.33692/avrasyad.543840

View : 18 | Download : 13

Publication Date : 2019-03-24

Article Type : Research

Abstract :Atasözleri, deyimler, kalıplaşmış ifadeler, dualar ve beddualar bir dilin yüzlerce hatta binlerce yıllık millet hafızasının önemli olaylarını, en arkaik kelime unsurlarını barındırması yönüyle önem arz etmektedir. Bu yapılar içinde kullanılan bazı sözcükler bugün artık ölçünlü dil içerisinde kullanılmamakla beraber o bölge ağzı içinde de unutulmuştur. Atasözleri ve deyimlerin yapıları değişmediği için bu yapılar içerisinde çok önemli dini, kültürel, milli ve tarihi unsurlara rastlayabiliriz. Bu unsurlar bazen çok arkaik bir ögenin ipucu olarak karşımıza çıkarken bazen de çok uzak coğrafyalarda bıraktığımız pek çok kültürel malzemenin izlerini taşır. Bu çalışmamızda bir Oğuz-Türkmen yerleşimi olan Denizli ili Tavas ilçesi Çağırgan Köyü‟nden derlenmiş atasözü, deyim, kalıp ifade, alkış ve kargışlar ele alınacaktır. Bu malzeme yaklaşık on yıllık bir süre zarfında peyderpey derlenerek elde edilmiştir. Ele alınacak konu derleme yöntemiyle yapılmamış olup tamamen doğal ortamlarda duyulan, not edilen dil malzemelerinden oluşmaktadır. Bildiride atasözü, deyim, kalıp ifade, alkış ve kargışların anlamları verilerek; bu yapılar içinde geçen bazı kelimelerin etimolojik kökenleri verilecek, bazı kelimeler ve yapılar ise tartışmaya açılacaktır. Bu kelimelerin incelenmesinde Eski Türkçe kaynakları dâhil olmak üzere Tarama ve Derleme Sözlüğü verileri esas alınacaktır. Sonuç olarak yüzyıllarca kullanılan bu kalıp sözlerin içinde saklı kalmış, kendini muhafaza etmiş pek çok orijinal söz ve yapı Türklük Bilimine kazandırılarak, yeni tartışmaları kapı aralayacaktır. 
Keywords : Milli hafıza, yörükler, atasözü, deyimler, Çağırgan