Disruptions in Translational Intertextuality across Multilingual Translations of a Historical Inscription

Authors : Serhat Kahyaoğlu, Mehmet Yildiz

Pages : 145-171

Doi:10.17518/canakkalearastirmalari.1081557

View : 19 | Download : 6

Publication Date : 2022-05-27

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışma, bir tarihi kitabenin çokdilli çevirilerinde gerçekleşen çevirisel metinlerarasılık üzerinde yeniden çeviri ve aktarım çevirilerini ele alışı bakımından bir ilk niteliği taşımaktadır. Çalışılan çevirilerin birbirlerine bağlanılarak bir çeviri zinciri oluşturulması amaçlanmıştır. Bu zincirde çalışılan çeviriler için uygulanmış farklı yöntemler ve diliçi ve dillerarasındaki değişimler öne çıkarılmıştır. Çalışmanın bütüncesi altı akademik çalışma ve kaynak dil dahil olmak üzere beş dil içermektedir. Bahsedilen altı çalışma Türkiye’nin Alanya ilçesinde bulunan bir tarihi kitabenin dillerarası çevirilerinden oluşmaktadır. Bütüncenin çözümlemesinde nitel içerik çözümlemesi ve nitel amaçlı örneklem yöntemleri kullanılmıştır. Çözümleme sonucunda, anlambilimsel değişikliklere ve çeviri görüngülerimin uygulanmasına maruz kalan çevirilerin metinliklerini değiştirmeye yatkın olduğu görülmüştür. Ayrıca, bu yapılan değişiklikler sonucunda kaynak metne yeni anlamlar kazandırıldığı gözlemlenmiştir. Bu bağlamda, çevirisel metinlerarasılık kavramının hedef dilde oluşturulacak çeviriye dayalı çeviri metinlerde önem arz ettiği vurgulanmıştır. Buna ek olarak, çevirisel metinlerarasılıkta muhtemel bozulmaların çeviri zincirinin diğer halkalarını da etkilediği izlenmiştir. Bu bozulmalar doğrudan veya dolaylı olarak yanlış bilginin yayılmasına ve/ya da hedef dildeki okuyucuya yabancılaştırma hissi vereceği gözlemlenmiştir. Son olarak, gelecekte yapılacak çevirilerin bu bozulmalardan etkileneceği vurgulanmış ve böylelikle bozulmuş ileri dönük çevirisel metinlerarasılık bağlarından çeviriler aracılığıyla disiplinler arası oluşturulmuş metinlerarası bağlarının da etkilenebileceği görülmüştür.
Keywords : Çevirisel metinlerarasılık, aktarım çevirisi, yeniden çeviri, tarihi kitabe, bozulmuş ileri dönük metinlerarasılık