GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE KÜLTÜR BİTKİLERİNDE ZARARLI OLAN DAĞ SERÇESİ (Passer montanus L.)NİN YAYILIŞI EKONOMİK ÖNEMİ, B1YOEKOLOJ İSİ VE UYGUN SAVAŞ YÖNTEMLERİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR

Authors : A. R. Akinci

Pages : 41-51

View : 12 | Download : 4

Publication Date : 2008-12-03

Article Type : Research

Abstract :Güneydoğu Anadolu Bölgesinde 1974-1978 yılları arasında yapılan çalışmalara göre Dağ serçelerinin Urfa,Diyarbakır,Siirt ve Mardin illerine ve ilçelerine bağlı köylerdeki ağaçlıklarda yaşa -\ dıkları saptanmıştır.Kültür bitkilerindeki zarar oranları ağaçlığa olan uzaklığa ve ekilisin cinsine göre değişmekte,arpa ve erkenci çeşit buğdaylar daha fazla zarar görmektedir,Zararınjkuşların yuvalandıkları yerden 1500 m ye kadar devam ettiği ve zarar oranın âfJpada % 11-66, buğdayda % 5-49 arasında değiştiği tesbit edilmiştir. Dağ serçeleri Nisan sonları ile Mayıs ayı içerisinde böl - geye gelmekte ve yuvalarını toplu ağaçlıklarda yapmaktadırlar.Ge - üslerinden itibaren yuvalarını bir hafta içerisinde tamamlıyarak yumurta bırakma faaliyetine geçtikleri,kuluçka döşemlerinin orta -lama 15 gün olduğu, yumurtadan çıkan yavruların 15 günde uçacak hale gelebildiği ve yılda bir defa kuluçkaya yattıkları tesbit edilmiştir.Yuvalarındaki yumurta sayısı 2-7 arasında değişmekte olup ortalama 5 tir.Bölgeyi terkedişleri haziran ve temmuz aylarında olmaktadır.Kuluçka dönemlerinde ortalama % 80 nisbetinde bitkisel maddelerle beslendikleri,yavru döneminde ise besinleri içinde hayvansal madde oranının arttığı belirlenmiştir.Vücutlarında dış parazit olarak Diptera larvaları tesbit edilmiştir.Dağ serçeleri - |nin ağaçlardaki yuvalarında predatör oldukları tahmin edilen sıçanlara rastlanmış fakat bunları yakalamak mümkün olmamıştır. Yuvalarının bozulmasıyla dağ serçeleri bulundukları ağaç - lıkları terketmemekte ve zararlarına devam etmektedir.Ancak yavru çıkışının tamamlanmış olduğu dönemde tüm yuvaların bozulmasıyla o yıl nesil vermeleri önlenebilmektedir.(J)ueletox ilacının % 24 aktif madde ihtiva eden 1 : 1.5 nisbetindeki (2 kısım ilaç + 3 kısım mazot)karışımından dağ serçelerine karşı % 70 etkililik sağlanmıştır. İlaçlanan sahadan alınan ot örnekleri üzerinde 15 gün sonra 46.5 ppm., 21 gün sonra 5,9 ppm. ilaç bakiyesi tesbit edilmiştir.Meka - niksel tedbirlerle dağ serçesi populasyonunu düşürmek mümkün olduğundan, kimyasal savaşın,yuva bozmanın mümkün olmadığı ve zorunlu hallerde yapılabileceği kanısına varılmıştır.
Keywords : GÜNEYDOĞU, ANADOLU, BÖLGESİNDE