Bazı Buğdaygil Bitki Türlerinin Yem Kalite Değerlerinin Belirlenmesi ve Biplot Analiz Yöntemi ile Özelliklerarası İlişkilerin Değerlendirilmesi

Authors : Mehmet Salih Sayar, Mehmet Başbağ, Erdal Çaçan

Pages : 92-101

Doi:10.21566/tarbitderg.501484

View : 17 | Download : 4

Publication Date : 2018-12-28

Article Type : Research

Abstract :Hayvan beslemesinde kullanılacak kaba yemlere ait besin içeriklerinin ve kalite parametrelerinin önceden bilinmesi başarılı bir hayvancılık için büyük öneme sahiptir. Bu çalışma doğal olarak yetişen bazı buğdaygil yem bitkisi türlerinin yem kalitesini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Dicle Üniversitesi kampüs alanında yeralan doğal vejetasyondan 2017 yılında toplanan 13 değişik buğdaygil cinsine ait 15 buğdaygil yem bitkisi türü, araştırmanın materyalini oluşturmuştur. Bitki türlerine ait doğadan toplanan tohumlar Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma arazinde ayrı ayrı parsellere ekilerek, çiçeklenme döneminde ot ile ilgi analizlerinin yapılması için hasat edilmiştir. Her parselden 3 tekerrürlü olarak alınan kuru ot örnekleri Dicle Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (DÜBTAM) Laboratuarlarında analiz edilmiştir. İncelenen özelliklere ait veriler üzerinde yapılan istatiksel analiz sonucuna göre, incelenen tüm özellikler için buğdaygil bitki türlerinin 0.01 düzeyinde birbirlerinden farklı olduğu saptanmıştır. Ayrıca araştırmada incelenen özelliklerin 15 buğdaygil türü arasında aşağıdaki aralıklarda değişim gösterdiği belirlenmiştir; ham protein oranı (HP) - %6.2-19.3; kuru madde oranı (KMO) - %88.9-91.7; asit deterjanda çözünmeyen lif oranı (ADF) - %22.9-43.2; nötral deterjanda çözünmeyen lif oranı (NDF) - %45.9-74.6; asit deterjanda çözünmeyen protein oranı (ADP) - %0.08- 0.63; sindirilebilir kuru madde oranı (SKM) %55.3-71.0;  kuru madde tüketimi oranı (KMT) - %1.61-2.62 ve nisbi yem değerleri (NYD) - 68.9-143.1. Biplot analiz yöntemiyle yapılan analizlerde ise aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır. İncelenen özelliklerin birbirinden farklı 5 grup oluşturduğu belirlenmiştir. Kuru madde oranı, ADF ve NDF oranlarından oluşan 3 özellik arasında olumlu ve önemli ilişki saptanmış olup, bu üç özellik bakımından sindirilebilirlik oranı ve nisbi yem değerleri en düşük olan Bromus tectorum türü öne çıkmıştır. Öte yandan, aynı grupta yeralan ham protein oranı, magnezyum içeriği ve sindirilebilir kuru madde oranı özellikleri arasında da olumlu ve önemli ilişki olduğu saptanmıştır. Bu üç özelliğin bulunduğu grupta yer alan tek buğdaygil türü olan Lolium perenne türü dikkat çekici bulunmuştur. Yine aynı şekilde nisbi yem değeri ve kuru madde tüketim oranı özellikleri arasında da önemli olumlu ilişki olduğu belirlenmiş olup, iki özellik bakımından ise Festuca arundinacea ve Phalaris canariensis türleri öne çıkmıştır. 
Keywords : ADF, biplot analiz yöntemi, buğdaygil türleri, ham protein