Ekmeklik Buğday Genotiplerinin Verim ve Fenolojik Özelliklerinin Tane Doldurma Dönemindeki Kuraklık Stresine Tepkileri

Authors : Ramazan Ayranci, Bayram Sade, Süleyman Soylu

Pages : 112-118

Doi:10.21566/tarbitderg.359401

View : 24 | Download : 6

Publication Date : 2017-11-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmanın amacı Orta Anadolu Bölgesi’nde tane doldurma döneminde görülebilen kuraklık tipinin modellendiği kontrollü tarla şartlarında, ekmeklik buğday genotiplerinin verim ve bazı fenolojik özelliklerinin tepkilerinin belirlenmesidir. Çalışma, Konya’da 2009–2010 yetiştirme yıllarında yağmur korunakları altında, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme deseninde, dört tekerrürlü; ana parsellerde uygulamalar (S1: Tane doldurma dönemi kuraklığı, S2: Tam sulu koşullar) ve alt parsellerde 10 ekmeklik buğday genotipi kullanılarak yürütülmüştür. Çalışmada, genotiplerin verim ve fenolojik özelliklerinin tane doldurma dönemindeki kuraklığa tepkileri değerlendirilmiştir. Çalışmada tane verimi, uygulama ortalamaları olarak 579 kg da-1 (S1) ile 760 kg da-1 (S2) arasında ve stres uygulamaları üzerinden genotiplerde 595 kg da-1 (Göksu 99) ile 725 kg da-1 (BDME 09/1K) arasında değişmiştir. Stres uygulaması, sulu uygulama ile karşılaştırıldığında, tane dolum dönemi kuraklık uygulamasında tane verimi %23.9 oranında azalmıştır. KHİ değerleri 0.58 (Bayraktar 2000) ile 1.73 (Göksu 99) arasında değişmiştir. Bayraktar 2000 çeşidi tane dolum kuraklığına en toleranslı çeşit olarak belirlenmiştir. Fenolojik özelliklerin uygulama ortalamaları olarak, başaklanma süresi 168.6 gün ile 171.9 gün, çiçeklenme süresi 174.2 gün ile 178.1 gün, fizyolojik olum süresi 208.9 gün ile 218.1 gün ve tane dolum süresi 34.7 gün ile 39.9 gün arasında değişim göstermiştir. Stres uygulaması sulu koşullara göre, başaklanma süresinde %1.9; çiçeklenme süresinde %2.2; fizyolojik olum süresinde %4.2; tane dolum süresinde %13 kısalmaya sebep olmuştur. Tane dolum süresi uzun olan çeşitlerin verim değerlerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada tane doldurma dönemi kurak stresi altında ekmeklik buğday genotiplerinde kuraklığa adaptasyonu desteklediği belirlenen tane doldurma süresi parametresi, geç dönemde etkili olan kuraklık için, toleranslı genotip geliştirmek amacıyla, seleksiyon parametresi olarak kullanılabilir.
Keywords : Kuraklık, buğday, fenolojik özellikler, seleksiyon