Hicrî 4. Asırdan Günümüze İbâzî Hadis Edebiyatı

Authors : Adem Karaaslan, Hayati Yılmaz

Pages : 147-181

Doi:10.28949/bilimname.1396597

View : 109 | Download : 124

Publication Date : 2024-04-30

Article Type : Research

Abstract :Bu makalede İslamî ilimlerde çok bilinmeyen bir alan olarak hicrî 1. asırda Hâricîliğin bir kolu olarak Basra’da ortaya çıkan İbâzîyye mezhebi alimlerince hadis sahasında ortaya konulan çalışmalar değerlendirilmiştir. Herhangi bir bölgesel kısıtlamaya gidilmeksizin İbâzîler tarafından hicrî 4. asırdan günümüze kadar telif edilen hadis eserleri konu edilmiştir. Hadis eserlerinin tespitinde gerek İbâzî eserlerin pdf’lerinin yer aldığı internet siteleri gerekse İbâzî edebiyatına dair yazılan genel çalışmalar taranmış ve hadis eserleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu araştırmalar neticesinde az sayıda esere ulaşılmıştır. Daha fazla esere ulaşabilmek adına Uman’a ilmî bir seyahat gerçekleştirilmiş ve başkent Maskat’da bulunan ve şer‘î ilimlere dair en büyük kütüphaneyi bünyesinde bulunduran İslâmî İlimler Fakültesinde üç ay süreyle araştırmalar yapılmıştır. İbâzî hadis literatürünü topluca görmek amacıyla çalışmada bilimsel kitap çalışmaları ile akademik tezler tanıtılmaya çalışılmış bunların dışında kalan makale, tebliğ, bitirme ödevi ve ders kitabı türünden çalışmalara yer verilmemiştir. Değerlendirilen eserler hakkında detaylı bilgiler vermekten çok genel muhtevayı yansıtmakla yetinilmiş bazı eserlerde de sadece künye bilgileri verilmiştir. Böylece bu alanda yeni çalışmalar yapılmasına zemin oluşturulmaya çalışılmıştır. Yapılan bu çalışmayla önceki dönemlerde oldukça az olan İbâzî hadis eserlerinin sayısında son dönemle birlikte önemli bir artışın yaşandığı görülmüştür. Bu artışa son dönemin önde gelen iki önemli İbâzî âlimi Nureddin es-Sâlimî ve Ettafeyyiş’nin çalışmaları öncülük etmiş, akademik çalışmalar ise hız kazandırmıştır.
Keywords : Hadis, İbâzîyye, Rebî‘ b. Habîb, Vercelânî, Müsned