Resm-i Osmânî\'nin Manzum Bir Örneği: Kat\' ve Vasl Konulu Mesnevi

Authors : Enes Yildiz, Abdullah Uçar

Pages : 201-231

Doi:10.28949/bilimname.1297228

View : 213 | Download : 242

Publication Date : 2023-11-01

Article Type : Research

Abstract :Eski Türk edebiyatında manzum pek çok dinî metin kaleme alınmıştır. Dinî mevzuların manzum olarak yazılmasının bazı sebepleri bulunmaktadır. Bunlar; yazarın şair oluşu veya bu sahada eser verme arzusu, tercüme eserlerde aslının da manzum oluşu, didaktik konularda manzum yazma geleneğinin mevcudiyeti, nazire yazma geleneği ve kolay okuma-ezberleme şeklinde sıralanabilir. Bu dinî metinlerin neredeyse tamamının ortak noktası halkı eğitmek için yazılmış olmalarıdır. Eski Anadolu Türkçesi döneminde yazıldığını düşündüğümüz mesnevi, çalışmamızın konusunu teşkil etmektedir. Eserde kat‘ ve vasl (maktû ve mevsûl) hakkında bilgi verilmiş, konuyla ilgili ayetler paylaşılmıştır. Eserde telif tarihi bulunmamaktadır ama eser, Eski Anadolu Türkçesi dönemi özellikleri gösterdiği için eserin müellifi bu dönemde yaşayan şairlerden biri olabilir. Müellif, eserinde mahlasını hiç kullanmamıştır. Eserin müellifi, eserinde kendini pek çok divan şairi gibi zayıf (hakir) olarak nitelemiştir. Daha çok konuyu öğretmek için mesnevi nazım şekliyle kaleme alınan 33 beyitlik bu manzumede konusu gereği pek çok sûre ismi ve ayet yer almaktadır. Eser, fâilâtün / fâilâtün / fâilâtün / fâilün kalıbıyla kaleme alınmış ve eserde pek çok yerde redif ve kafiye kullanılmıştır. Bu eser üzerinde şimdiye kadar herhangi bir çalışma yapılmamış olup biyografik kaynaklarda esere dair herhangi bir bilgi tespit edilememiştir. Bu çalışmada önce resmü’l-mushaf konusu ele alınacak, ardından 33 beyitlik mesnevi; şekil, muhteva, dil özellikleri bakımından incelenecek ve eserin metni yayımlanacaktır.
Keywords : Kıraat, Klasik Türk Edebiyatı, Resm-i Osmanî, Kat‘ ve Vasl, Mesnevi