Bir Müfessir Olarak İbn Receb El-Hanbelî Ve Ona İsnad Edilen Ravâiu’t-Tefsîr İsimli Eserin Ulûmü’l-Kur’ân Açısından Değerlendirilmesi

Authors : Aziz Karabulut, Yasin Pişgin

Pages : 389-421

Doi:10.28949/bilimname.1228424

View : 20 | Download : 13

Publication Date : 2023-04-30

Article Type : Research Article

Abstract :İbn Receb el-Hanbelî (ö. 795/1393), İslâm dünyasının ve Hanbelî mezhebinin önemli simalarından birisi olarak bilinmektedir. O, hicrî VIII. asırda yaşamış olup özellikle Dımaşk ve Kudüs\'te Hanbelî mezhebinin bayraktarlığını yapmıştır. Hadis alanında zamanının otoritesi olarak kabul edilen İbn Receb, İslâmî ilimlerin birçok alanında söz sahibi olan çok yönlü bir ilim adamıdır. O, hadis başta olmak üzere fıkıh, kelâm, usûl ve tarih gibi çeşitli alanlarda eser yazan velûd bir müelliftir. İbn Receb el-Hanbelî’nin, söz sahibi olduğu ve kalem oynattığı alanlardan birisi de tefsirdir. Onun tefsirle ilgili kaleme aldığı müstakil eserleri birkaç kısa sûrenin açıklandığı küçük risâlelerden ibarettir. O, Kur’ân\'daki âyetlerin hepsinin tefsirini de yapmamıştır. Biz onun tefsir konusundaki açıklamalarını ağırlıklı olarak elliye yakın diğer eserlerinde görmekteyiz. Ebû Muaz Târık b. Ivazillâh b. Muhammed tarafından İbn Receb’in elliye yakın eserinden tefsire dair açıklamaları bir araya getirilerek Ravâiu\'t-tefsîr el-Câmi\' li\'t-Tefsîri\'l- İmam İbn Receb el-Hanbelî isimli bir tefsir oluşturulmuştur. İbn Receb’in söz konusu tefsircilik yönü ve tefsiri gerektiği kadar akademik çalışmalara konu olmamış ve özellikle ülkemizde müfessirin bu yönleri gün yüzüne çıkarılmamıştır. Bu nedenle çalışmamızda kısaca İbn Receb’in hayatı, ilmî kişiliği ve tefsire dair görüşlerinin derlendiği Ravâiu’t-tefsîr isimli eserin tanıtımına yer verilerek, Ravâiu’t-tefsîr’in genel karakteristik özelliklerinin ortaya konulması hedeflenmektedir. Ayrıca müfessirin tefsircilik yönünü ortaya koyabilmek için onun Kur’ân ilimlerine olan yaklaşımı ve tefsir metodu da ele alınacaktır. Böylelikle elde edilen bulgulardan hareketle Ravâiu\'t-tefsîr’de Kur’ân ilimlerinin işleniş tarzı ve eserin tefsir tarihindeki yeri ve önemi ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır. Böylece İbn Receb el-Hanbelî’nin tefsir alanındaki bilinmeyen yönleri ortaya çıkmış olacaktır.
Keywords : Tefsir, İbn Receb, Ravâiu’t-tefsîr, Tefsir Metodu, Kur’ân İlimleri.