Osmanlı Kadınının Miras Hukuku: 18. Yüzyıl Konya Şer‘iyye Sicilleri Çerçevesinde Miras Davaları

Authors : Ayşe Şimşek

Pages : 681-711

Doi:10.28949/bilimname.1072749

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2022-04-30

Article Type : Research

Abstract :Osmanlı döneminde 18. yüzyılın ikinci yarısında Konya mahkemeleri tarafından tutulan kayıtlar (şer‘iyye sicilleri) incelendiğinde birçok miras meselesinin yer aldığı görülmektedir. Bunlar içerisinde Osmanlı kadınının miras haklarına taalluk eden meseleler de bulunmaktadır. Bu makalede kadın ve onun miras hakları konusu; bağış (hibe), sulh ve tehârüc, mehir, ketim ve ihfa, vasiyet ve vesayet başlıkları altında incelenmiştir. Osmanlı hukuk sistemindeki şer‘î miras hukuku bağlamında kadının mirası konuları ile ilgili bilgi verilmiştir. Bu araştırmada ilgili dönemdeki mahkeme kayıtlarında miras belgelerinin kadınlarla ilgili olanları incelenmiş, bağış yapılırken cinsiyet faktörünün etkili olup olmadığı, kadınların sıklıkla bazı anlaşma teklifleri (tehârüc ve sulh) yoluyla terikedeki haklarından çekilmek durumunda kalmaları, sağ iken mehrini alamadan ölen kadınların mehirleriyle ilgili davalar gibi örnekler sunulmuştur. Kadınların miras hakkı meselesi tarih boyunca tartışmalı olmuştur. Hukuk sistemlerinde ve dinler bu konuda bazı yaptırımlar getirmişlerdir. Bunların bir kısmı kadınların lehine olmakla birlikte bunların uygulama serüveni ise toplumların seviye ve kültürlerine göre değişiklik göstermiştir.
Keywords : Osmanlı tarihi, Şer‘iyye Sicili, Kadın, Miras, sulh ve tehârüc.