The integrationist policy of diyanet towards sectarian diversity

Authors : Sumeyra Yakar, Emine Enise Yakar

Pages : 671-696

Doi:10.28949/bilimname.865737

View : 28 | Download : 15

Publication Date : 2021-04-30

Article Type : Research

Abstract :Türkiye birbirinden farklılık gösteren çok sayıda dini, sosyal ve etnik kimliklerin örtüşme ve kesişme noktası olarak ön plana çıkan bir ülke konumundadır. Özellikle dini alandaki mezhepsel karakter, sosyal gruplar tarafından yapılan dini yorumlarda kendini göstermekte ve Diyanet İsleri Başkanlığı’nın dini faaliyetlerinde belli durumlarda zorluk ve karmaşıklığa sebep teşkil etmektedir. Dini bir kurum olan Diyanet İşleri Başkanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 136. maddesi uyarınca 1924 yılında Türk hükümeti tarafından kurulmuştur. Bu kurumum esas olarak, Türk halkının dini işlerini İslam dininin emir ve öğretileriyle uygun bir şekilde yürütmekten sorumludur. Müslümanların günlük hayatta karşılaştığı problem ve sorunlara, bağlayıcı olmayan bir şekilde verilen cevaplardan oluşan fetvalar Diyanet’in en aktif ve etkili olduğu alan olarak öne çıkmaktadır. Kurumun temel görevlerinden bir diğeri, farklı grupların problemli dini öğretilerine alternatifler üretmek, özellikle dini gruplar içinde sosyalleşen kişilerin ehl-i sünnet eğitimini güçlendirmektir. Diyanet’in mezhepsel çeşitlilik karşısında benimsediği tutumun, modernlik, laiklik ve gelenekçilik temalarına özel atıfta bulunarak açıklanması hedeflemektedir. Dini oluşumlar, itikadi ve inanç alanlarıyla ilgili olanlar, ibadet ve İslam hukuku alanıyla ilgili olanlar ve toplumsal dini cemaatler olmak üzere üç temel gruba ayrılarak, Diyanet’in bu gruplara yaklaşımı analiz edilmiştir. İnanç alanıyla ilgili olarak Alevilik, ibadet alanıyla ilgili olarak Şafilik ve Caferilik, ve toplumsal dini cemaat olarak Nurculuk örnek gruplar olarak seçilmiştir. Diyanet’in bu gruplara yaklaşımında modernlik, laiklik ve gelenekçilik kavramlarından ne ölçüde etkilendiği, makalede açıklanmaya çalışılan temel sorudur. Çalışmada, Diyanet’in devletin resmi dini kurumu olarak bu gruplarla olan iletişimi, bu gruplar karşısında uyguladığı yöntem, mezhepsel farklılıklar karşısında takındığı onaylayıcı veya reddedici davranışın analiz edilmesi amaçlanmıştır.
Keywords : İslam hukuku, Diyanet, Alevilik, Şafilik, Caferilik, Cemaat