Measuring islamic financial literacy and discovering its relations with entrepreneurship among university students in Turkey

Authors : Ismail Durak, Mehmet Akif Öncü, Osman Kartal

Pages : 215-242

Doi:10.28949/bilimname.819736

View : 27 | Download : 9

Publication Date : 2020-10-30

Article Type : Research

Abstract :Finansal Erişim, başta dünya bankası olmak üzere birçok araştırmaya konu olmuş finansal sistemin önemli parçalarından biridir. Finansal sisteme dahil olma, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde gelişmiş ülkelere göre daha azdır. Bunun pek çok nedeni olsa da önemli nedenlerinden biri finansal okuryazarlık düzeyinin düşük olmasıdır. Finansal okuryazarlık kavramı, doğru tasarrufları yapmak ve bu tasarrufları doğru yatırımlara yönlendirmek, sermaye ve para piyasaları hakkında bilgi sahibi olmak ve bu bilgileri doğru yorumlamak olarak düşünülebilir. Ayrıca, İslami Finansal Okuryazarlık, İslami finansal sistem hakkında bilgi gerektiren ve finansal erişime olumlu katkı sağlayabilen bir kavramdır. Hayatında İslami kuralları benimsemiş bireyler, faiz duyarlılığının yanı sıra İslami finansal araçlar ve kurumlar hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıkça birikimlerini finansal sisteme dahil edemezler. Bu nedenle, insanların İslami finansal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi, İslami finansal araçlar ve kurumlar hakkındaki bilgi düzeyinin yükseltilmesi hem tasarrufların ekonomiye dahil edilmesi hem de faiz sorununun giderilmesi açısından fayda sağlayacaktır. Literatürde finansal okuryazarlık, cinsiyet, yaş, eğitim, tasarruf davranışı girişimcilik gibi çeşitli değişkenlerle ilişkilendirilmiştir. Bunların arasında en can alıcı değişkenlerden biri, günümüzde üretime ve istihdama olan katkısı düşünüldüğünde makroekonomik sistemler açısından büyük önem taşıyan girişimciliktir. Hiç şüphesiz girişimcilerin ve girişimci adayları olan üniversite öğrencilerinin finansal bilgi ve okuryazarlık düzeyleri gelecekte katkıda bulunacakları işletmeler açısından çok önem arz eden faktörlerden biridir. Finansal okuryazarlıktan belli açılardan ayrılan bu kavram üzerine çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Yapılan bu araştırmanın birkaç amacı vardır. İlk olarak, araştırmanın temel amacı olarak Türkiye'de bir üniversitenin çeşitli fakültelerinde okuyan öğrencilerin İslami finansal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. İkinci olarak, İslami finansal okuryazarlık düzeyi ile finansal tutum ve davranış arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Üçüncüsü, İslami finans okuryazarlığının girişimcilik eğilimi üzerindeki etkisinin tahmin edilmesi amaçlanmıştır. Son olarak, İslami finans okuryazarlığı düzeyinin çeşitli demografik faktörlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını, özellikle fakülte değişkeni ve finans ya da İslami finans dersi alıp almamaya göre farklılığın belirlenmesi çalışmanın alt amaçları arasındadır. Araştırmanın evreni, Düzce Üniversitesi İşletme, Mühendislik ve İlahiyat fakültelerinin üçüncü ve dördüncü sınıflarında öğrenim gören öğrencilerden oluşmaktadır. Bu üç fakültenin örnek olarak seçilmesinin nedeni, İslami Finans ile yüksek ilişkisi olabilecek İşletme ve İlahiyat Fakültesi ile İslami Finans ile daha az ilişkisi olabilecek bir fakülte öğrencilerinin karşılaştırılması fikridir. Ayrıca öğrencilerin üçüncü ve dördüncü sınıflarının seçilmesinin sebebi, finans, İslami finans ve girişimcilik derslerinin genellikle üçüncü ve dördüncü sınıflarda açılması ve öğrencilerin bu derslerden en az birine bu sınıflara kadar devam etmiş olmalarıdır. Araştırmada örnekleme yapılmış ve kartopu örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen 512 anket verisi SPSS 25 paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada araştırmanın amacına ulaşmak için nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Analizlerde çalışmanın amaçlarını gerçekleştirmek için frekans, yüzde hesaplama, ortalama ve standart sapma, Cronbach's Alpha, ANOVA, T-testi ve Kİ-Kare analizleri kullanılmıştır. Öncelikle, finansal tutum, finansal davranış genel İslami finansal bilgi düzeyi ve İslami finansal okuryazarlığın güvenilirlik analizleri yapılmış ve Cronbach's Alpha değeri sırasıyla 0.879, 0.832, 0.907 ve 0.896 olarak bulunmuştur. Ayrıca diğer İslami finansal bilgi düzeylerinin (temel ve ileri düzey) güvenilirlik analizleri hesaplanarak sırasıyla 0.772, 0.888 olarak sonuçlanmıştır. Literatürde güvenirlik katsayısının 0.7 düzeyinin üzerinde olması gerektiği belirtildiğinden bu bağlamda araştırmadan elde edilen verilerin güvenilir olarak kabul edilebileceği söylenebilir. Araştırma sonucunda, öğrencilerin İslami finansal okuryazarlık düzeyi, finansal tutum, finansal davranış ve İslami finansal bilgi düzeyleri anket sorularına verilen cevaplar kullanılarak ölçülmüştür. Elde edilen ölçümler, öğrencilerin İslami Finansal Bilgi ve Okuryazarlık düzeylerinin oldukça düşük olduğunu göstermektedir. Yine de araştırma sonuçları, İslami finans dersleri alan öğrencilerin İslami finans okuryazarlığının yüksek olduğunu göstermiştir. Ayrıca, İslami Finansal Bilgi Düzeyi ile İslami Finans Okuryazarlığı düzeyinin fakülte, cinsiyet ve ailenin gelir düzeyine göre önemli ölçüde farklılaştığı sonucuna varılmıştır.
Keywords : Islamic Financial Literacy, Islamic Financial Knowledge, Enterpreneurship, Financial Inclusion