Din Psikolojisi Tarihinde Psiko-Biyografi Geleneği

Authors : Faruk Karaca

Pages : 7-35

Doi:10.28949/bilimname.572714

View : 18 | Download : 13

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research

Abstract :Psiko-biyografi yaklaşık bir asırlık bir geçmişe sahip olmasına rağmen, özellikle son çeyrek asırda gittikçe artan bir ilgi görmektedir. Psiko-biyografi, basit bir biyografiden ziyade, bireyle ilgili gerçek verilerden yola çıkılarak gerçekleştirilen bir kişilik analizidir. Psiko-biyografilerde, ister tarihsel bir kişilik isterse yaşayan biri olsun, biyografik verileri kadar ürettiği yapıtlardan yola çıkarak kişiliğinin yeniden kurgulanması ve yine bu kurgudan yararlanılarak eserlerinin tekrar yorumlanması hedeflenir. Psiko-biyografisi yazılan şahsiyetin yapıtları üzerinden gidilerek kullanılan biçim, olay ve anlam katlarının çözümlenmesiyle, bilinçli ve bilinç dışı motivasyonları ile savunma mekanizmaları psikolojik ve psikanalitik kavramlarla analiz edilir. Basit bir biyografiden ziyade, bireyle ilgili gerçek verilerden yola çıkılarak gerçekleştirilen bir kişilik analizi olan psiko-biyografinin öncüleri psikanalistler olsa da, psiko-biyografi yazımında başvurulan tek psikolojik yaklaşım psikanaliz olmayıp, diğer psikolojik yaklaşımlara da müracaat edilmektedir. Psiko-biyografiye konu olan bireyler genellikle çeşitli özellikleriyle ön plana çıkmış ve tarihe mal olmuş kişiliklerdir. Daha çok bu tür insanların psiko-biyografilerinin yazılma nedeni, diğer insanların onları daha iyi tanıma ve anlama isteğinin yanında, çeşitli açılardan topluma rol model olma durumlarıdır. Din psikolojisinin tarih sahnesine çıktığı yıllarda belirmeye başlayan psiko-biyografik çalışmalar aynı hızla devam edememiş, uzunca bir süre bir nekahat dönemi yaşanmıştır. Makalede din psikolojisi tarihinde ortaya çıkan psiko-biyografik hareketin dünyada ve ülkemizde geçirmiş olduğu evrim bazı değerlendirmelerle birlikte ele alınmıştır.
Keywords : psychology of religion, psycho-history, psycho-biography, psychoanalysi