İslam Ceza Hukukuna Göre Kleptomanide Ceza Ehliyeti Ve Hırsızlık Fiilinin Sonuçları

Authors : Emel Yilmaz

Pages : 535-557

Doi:10.28949/bilimname.531930

View : 16 | Download : 10

Publication Date : 2019-04-30

Article Type : Research

Abstract :İslam ceza hukukuna göre suç sayılan bir eylemi gerçekleştiren bir bireyin cezalandırılabilmesi için onda belli vasıflar aranmaktadır. Fıkıh literatüründe "ehliyet” olarak adlandırılan bu vasıflardan en önemlileri akıl ve idraktir. Suçlunun aklını ve idrakini izale eden bir hastalığın tespiti halinde ceza tamamen kalkmakta veya hafifletilmektedir. Klasik fıkıh literatüründe cezaî ehliyete etki eden bazı temel hastalıklar zikredilse de bu hastalıkların sayıları oldukça sınırlıdır. Oysa bugün modern psikoloji ve psikiyatri bilimleri karşımıza yeni hastalıkları çıkartmakta ve bu hastalıkların ceza ehliyetine tesirlerini savunmaktadır. Kişinin iradesini dumura uğratarak onu çalmaya iten bir bozukluğu ifade eden kleptomani de bunlardan biridir. XIX-XX. yy. Avrupa’sında kuşkulu bir şekilde doğmuş, mahiyeti tartışılmış sonunda kendisini kabul ettirmiştir. Peki pozitif hukukta bir savunma yolu olarak boy gösterebilen "çalma hastalığının”, bu suça had gibi ağır bir cezayı veya -suçun sübutunda şüphe bulunması halinde- taziri ön gören İslam ceza hukukundaki karşılığı nedir? Bu soruya ilk olarak kleptomaninin aklî dengesi yerinde bir kişi tarafından işlenen bir hırsızlık eylemi olduğundan yola çıkılarak cevap verilebilir. Klasik literatürde belirlenen serika ve ihtilâs şartları çerçevesinde bir kıyas yapmak ve cezaî karşılığını saptamak mümkündür. Ancak kleptomaninin "hastalık” yönü göz ardı edilerek tatmin edici bir cevaba ulaşmak zor gözükmektedir. Kleptomaninin yeni keşfedilmiş bir hastalık türü olması nedeniyle konunun takibi, İslam ceza hukuku ve pozitif hukuk arasında karşılaştırmalı çalışmalar yapan son dönem eserlerde yapılmaya çalışılmış; kleptomani ve benzeri idraki zedeleyen hastalıklara dair hükümler araştırılmıştır.
Keywords : İslam Ceza Hukuku, Ehliyet, İdrak, Serika, Kleptomani