Ebû Zer el-Herevî’nin Hayatı ve İlmî Kişiliği

Authors : Ömer Faruk Akpinar

Pages : 725-757

Doi:10.28949/bilimname.461055

View : 16 | Download : 14

Publication Date : 2019-04-30

Article Type : Research

Abstract :Müellifinin alanındaki otoritesi ve telifinde takip ettiği titizlik ve metot sayesinde İslâm kültüründe Kur’ân’dan sonra en güvenilir kitap olarak şöhret bulan Buhârî’nin el-Câmiu’s-sahîh’inin bugüne ulaşmasında önemli bir yer edinen Ebû Zer el-Herevî (ö.434/1043), hadis başta olmak üzere Kur’an ilimleri, fıkıh ve kelâm dallarında eserler telif etmiş çok yönlü bir âlimdir. Devrinin önemli ilim merkezlerini dolaşmış, pek çok hocadan ders almıştır. Sahîh-i Buhârî’nin Ferebrî nüshasının üç ayrı rivayetini birleştirmek suretiyle edisyon kritiğinin ilk örneklerinden birisini ortaya koymuş, bu gayreti ile Ferebrî rivâyetinin diğer rivayetlere tercih edilmesine katkıda bulunmuştur. Hayatının önemli bir kısmını geçirdiği Mekke’de Sahih’i okutması, kendi nüshasının farklı coğrafyalara yayılmasını sağlamıştır. O, talebelik ettiği ve mezhebini benimsediği Eş’arî âlimi Ebû Bekr el-Bakıllânî’nin görüşlerinin yayılmasına da öncülük etmiş, zâhidâne yaşantısı sayesinde de tasavvufta emsal gösterilen Harem şeyhlerinden biri haline gelmiştir. Kendi telif ettiği eserler yanında râvisi olduğu eserler, Ebû Zer’i, ilim tarihinde önemli bir konuma getirmiştir. Buhârî’nin Sahîh’inden başka iki Târîh’inin ve Dârekutnî’nin önemli bazı eserlerinin günümüze ulaşmasında onun da katkısı olmuştur. Bu makale, onun hayatını, ilim çevresini ve İslâmî ilimlerdeki konumunu, özellikle de Sahîh-i Buhârî râvîleri arasındaki yerini ve Sahîh nüshasının bazı özelliklerini ortaya koymayı hedeflemektedir. Ayrıca onun rivayet ettiği -tespit edilebildiği kadarıyla- 21 esere işaret edilerek kitap rivâyet geleneğinin bir örneği ortaya konulmuş olacaktır.
Keywords : Hadis, Biyografi, Ebû Zer el-Herevî, Sahih-i Buhârî, el-Câmiu’s-sahîh