Üniversite Öğrencilerinin Kişilik Özelliklerinin Hexaco İle Ölçülmesi

Authors : Mustafa Ulu, Meryem Berrin Bulut

Pages : 443-463

Doi:10.28949/bilimname.446527

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2017-10-31

Article Type : Research

Abstract :Kişilik, insana ait en dikkat çeken ve psikolojinin özel olarak ilgilendiği olgulardan birisidir. Kişilik çalışmalarının temel amacı, davranışların nedenlerinin bilimsel yöntemlerle açıklanabilmesidir. Günlük yaşantısı içerisinde çevresiyle bilinçli ya da bilinçsiz olarak etkileşimde bulunan birey, etrafında gerçekleşen olaylara ve uyarıcılara kendi hayat görüşü, değerleri, düşünce biçimi ve inançları doğrultusunda kısaca kişiliğini oluşturan yapılar çerçevesinde tepkiler vermektedir.  Bu çalışmanın temel amacı, üniversite öğrencilerinin kişilik özelliklerinin HEXACO (Humility-Honesty, Emotionality, eXtraversion, Agreeableness, Constientiousness, Openness to Experience) yardımıyla belirlenmesidir. Araştırmaya, bir devlet üniversitesinde 2016-2017 yılları arasında öğrenim gören 283’ü kadın ve 81’i erkek olmak üzere 364 üniversite öğrencisi katılmıştır. Veriler, HEXACO ve kişisel bilgiler formu yardımıyla toplanmış ve SPSS 24.0 ile analiz edilmiştir. Ölçek, 60 madde ve 6 faktörden oluşmaktadır. Ölçekteki maddelerin değerlendirilmesi 5’li Likert tipi bir derecelendirme üzerinden yapılmıştır. Araştırmanın verilerinin analizinde nicel analiz tekniklerinden yararlanılmıştır. Betimsel istatistik yöntemlerinden ortalama ve standart sapma değerleri; çıkarımsal istatistik yöntemlerinden ise korelasyon analizi kullanılmıştır. Bulgular, katılımcıların kişilik özelliklerinden en yüksek ortalamaya H ve en düşük ortalamaya ise X faktöründe sahip olduklarını göstermektedir. Alt faktörlerde ise en yüksek ortalamaya adalet ve en düşük ortalamaya sosyal benlik saygısında sahip oldukları saptanmıştır. Kişilik özelliklerinden H ve E faktörlerinin cinsiyet değişkenine göre anlamlı olarak farklılaştığı tespit edilmiştir. Buna göre her iki faktör için de kadınların ortalama puanları erkeklere göre daha yüksektir. Alt faktörlerde ise samimiyet, adalet, korku, endişe, duygusallık ve mükemmeliyetçilik alt faktörlerinde kadınların; esneklik alt faktöründe ise erkeklerin ortalama puanları anlamlı olarak daha yüksektir. Korelasyon analizi sonucunda ise H faktörü A ve C faktörleri ile olumlu ve anlamlı bir ilişkiye sahiptir. E faktörü X ve A faktörleri ile olumsuz ve anlamlı bir ilişkiye sahiptir. X faktörü O faktörü ile olumlu ve anlamlı bir ilişkiye sahiptir. Son olarak, C faktörü O faktörü ile olumlu ve anlamlı bir ilişkiye sahiptir. Araştırmada HEXACO’nun revize edilmesi ve yeniden geçerlilik-güvenilirlik testlerine tabi tutulması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın bulguları ilgili literatür temelinde tartışılmış ve yorumlanmıştır.
Keywords : hexaco, üniversite öğrencileri, kişilik envanteri