Sağlık Çalışanlarının COVİD-19 Pandemisine Yönelik Metaforik Algıları: Kayseri İli Örneği

Authors : Fatma Dağli, Ümit Yusuf Gönen

Pages : 32-47

Doi:10.37215/bilar.1028468

View : 18 | Download : 14

Publication Date : 2022-09-07

Article Type : Research

Abstract :Tarihte yaşanan diğer salgınlar gibi Covid-19 pandemisinin de önemli kırılmalara yol açan, toplumların ve devletlerin reflekslerinin değiştirecek olan bir kriz olduğu ortadadır. Covid-19’un dünya üzerinde şaşırtıcı bir hızla yayılması bireysel olarak hissedilen kaygı, endişe ve korkunun toplumsal yaşamda geniş bir alana yayılmasına neden olmakta ve ciddi düzeyde ruhsal ve davranışsal değişikliklere yol açmaktadır. Salgınlarla mücadelede aktif rol oynayan ve yüksek oranda bulaş riski taşıyan sağlık çalışanları pandeminin psikososyolojik sonuçlarından en çok etkilenen grup olmaktadır. Bu çalışmada sağlık çalışanlarının Covid-19 virüsüne yönelik algılarının metaforlar aracılığıyla ortaya çıkarılması, aynı zamanda geliştirilen metaforların tercih edilme nedenlerinin tespit edilmesi ve metaforların yaş, cinsiyet, çocuk sayısı gibi demografik bilgiler açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Kayseri ili sağlık hizmet sunucularında görev yapan 460 sağlık çalışanı oluşturmaktadır. Çalışma nitel araştırma modeli kapsamında olgubilim deseni kullanılarak yürütülmüş ve metaforik algı formu ile veriler toplanmıştır. Sağlık çalışanlarının "Covid-19” pandemisine ilişkin geliştirmiş oldukları metaforlar temsil ettikleri özelliklere göre on bir farklı kategoride toplanmış, her bir kategoriye dahil edilen metaforların frekans ve yüzde değerleri hesaplanmış ve sonuçlar pandeminin sağlık çalışanları üzerine olan psikososyal etkileri açısından değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın bulgularına göre sağlık çalışanlarının Covid-19 olgusuna yönelik geliştirdikleri metaforlar incelendiğinde ilk sırada "karamsarlık” kategorisinin yer aldığı, bu kategoriyi kısıtlayıcılık, karmaşa, bilinmezlik ve bulaşıcılık ile ilgili metaforların dahil edildiği kategorilerin izlediği belirlenmiştir. Ayrıca katılımcıların demografik özelliklerinin (yaş, cinsiyet, çocuk sahibi olma) metaforlara ilişkin kavramsal kategorilerin sıralamasını etkilediği görülmüştür. Bu çalışmanın bulguları dikkate alındığında Covid-19 olgusunun sağlık çalışanları örneklemi üzerinde oluşturduğu travmatik etkileri azaltabilmek için psikososyal iyi oluşun sağlanabilirliği açısından destekleyici/koruyucu programların artırılması faydalı olacaktır.
Keywords : COVID-19, metafor, sağlık çalışanları, psikososyolik durum, pandemi