Hâfız-ı Kütübden Kütüphaneciye: Osmanlıdan Günümüze Bir Mesleğin Gelişimi

Authors : Ekrem Tak

Pages : 81-102

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2020-07-08

Article Type : Research

Abstract :Kütüphanecilik, kütüphanelerin ortaya çıkışıyla birlikte gelişen dünyanın eski mesleklerinden biridir. Buna bağlı olarak kütüphaneciler de antik çağlardan günümüze kadar bilgi hizmeti veren eski bir mesleğin mensuplarıdır. Bu çalışmada kütüphaneciliğin meslekî bir formasyon olarak gelişimi ve kütüphanecilerin (hâfız-ı kütüblerin) Osmanlıdan günümüze kadar değişen rolleri incelenecektir. Bu süreç hâfız-ı kütüblüğün ortaya çıkışından Tanzimat’ın ilanına kadar, Tanzimat’ın ilanından Cumhuriyet’in ilanına kadar ve Cumhuriyet’in ilanından günümüze kadar üç dönem halinde değerlendirilecektir. Bu üç döneme ait tespit edebildiğimiz belgeler ve kaynaklar ışığında hâfız-ı kütüblerin görevlendirilme şekilleri, sorumlu oldukları işler ve dönemler arasındaki farklar tespit edilecektir. Osmanlı dönemine ait birinci kısım kütüphane vakfiyeleri üzerinden incelenerek değerlendirmeler yapılacaktır. Hâfız-ı kütüb terimi geçen kütüphane vakfiyelerinde kütüphanecilik mesleğinin izleri aranacaktır. Yine Osmanlı dönemine ait ikinci kısım için bu dönemde kurulmuş modern okul kütüphanelerinin kuruluş nizamnameleri değerlendirilecektir. Modern okul kütüphanelerinde istihdam edilen hâfız-ı kütübler ile vakfiyeler aracılığı ile atanan hâfız-ı kütübler arasında herhangi bir fark olup olmadığı araştırılacaktır. Üçüncü kısımda ise Cumhuriyet döneminde atanan kütüphaneciler incelenecektir. Bu dönemde kütüphanecilerin nasıl eğitim aldıkları ve nasıl uzmanlaştıkları incelenecektir. Son olarak Türkiye’de başlayan kütüphanecilik eğitimi faaliyetleri araştırılacaktır. Kütüphanecilik eğitimlerinin önce kurslar daha sonra üniversitelerde lisans seviyesinde eğitim almalarına kadar geçen serüven anlatılacaktır.
Keywords : Kütüphane, Kütüphaneci, Bilgi ve Belge Yönetimi