TÜRKİYE’DE İŞLENMEMİŞ GIDA ENFLASYONUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN ANALİZİ: ARDL YAKLAŞIMI

Authors : Meryem Aytekin, Selim Adem Hatirli

Pages : 203-216

View : 34 | Download : 12

Publication Date : 2021-07-31

Article Type : Research

Abstract :Türkiye ekonomisinde özellikle son dönemde tüketici enflasyonunda önemli artışlar gerçekleşmektedir. Bu artışın ve oynaklığın en önemli nedeni, enflasyon sepeti içinde %25,4’lük pay alan gıda grubu ve bu grupta yer alan işlenmemiş gıda grubundan kaynaklanmaktadır. İşlenmemiş gıda fiyatlarındaki gerçekleşen artış 2010 yılından sonra hem genel gıda enflasyonun hem de genel enflasyonun üzerinde seyretmiştir. Daha sonra, 2017 ile 2019 döneminde işlenmemiş gıda ürünleri yıllık ortalama %6,1 ile %27,1 gibi önemli bir aralıkta değişim göstermiştir. Bu çalışmada, 2016-2020 dönemi aylık veriler kullanılarak Türkiye’de işlenmemiş gıda enflasyonunu etkileyen faktörlerin analizi amaçlanmıştır. Bu amaçla, işlenmemiş gıda ürünleri fiyatları üzerine etkili olduğu düşünülen gıda ürünleri imalatı ithalat birim değer, tarımsal girdi ve tarım ürünleri üretici fiyat endeksleri dahil edilerek geliştirilen model Vektör Otoregresif model (VAR) ve Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif model (ARDL) yöntemleriyle analiz edilmiştir. Model tahmin sonuçlarına göre modele dahil edilen değişkenlerin tamamının istatiksel olarak anlamlı ve işlenmemiş gıda enflasyonu üzerine artırıcı yönde etkilerde bulundukları belirlenmiştir. Modelden hesaplanan esneklik katsayılarına göre ise, en fazla etkinin %2,15 esneklik katsayısı ile gıda ürünleri imalatının ithalat birim değişkeninden kaynaklandığı ve bu değişkeni sırasıyla tarımsal girdi fiyat endeksi (2,04) ve tarım ürünleri üretici fiyat (1,04) değişkenlerinden kaynaklandığı belirlenmiştir.
Keywords : İşlenmemiş Gıda Enflasyonu, TÜFE, ARDL modeli, VAR modeli