Türk Kültüründe Bir Korku Kültü Olarak Sivas’ta Alkarısı ve Albasması İnanışı

Authors : Özlem Demren

Pages : 1-27

Doi:10.1501/antro_0000000358

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2018-12-28

Article Type : Research

Abstract :Geçmişten günümüze tüm Türk dünyasında, doğumla ilgili inanışlar çerçevesinde karşımıza çıkan Alkarısı ve Albasması inanışı, bugün de etkisini kaybetmeden, yaygın bir biçimde varlığını sürdürmekte, çeşitli şifai uygulamalara ve anlatılara konu olmaktadır. Alkarısı lohusaya ve bebeğine, özellikle doğumdan sonraki ilk kırk gün içinde zarar vereceği düşünülen dişi bir ruh tasarımıdır ve Albasması, bu dişi ruhun lohusaya ve bebeğine musallat olmasıyla ortaya çıktığına inanılan bir rahatsızlık olarak görülmektedir ki, modern tıp bu rahatsızlığı lohusalık humması olarak adlandırmaktadır. Bu çalışmada, Sivas’ta Alkarısı ve Albasması inanışı çerçevesinde gelişen uygulamaların ve anlatıların çeşitli görünümleri üzerine bir inceleme ve değerlendirme yapılması amaçlanmıştır. Sivas iline ait halkbilimsel veriler, 2014-2017 yılları arasında, çoğunluğunu kadınların oluşturduğu 114 kişi ile yapılan görüşmelere dayanmaktadır. Elde edilen alan verileri göstermektedir ki, Alkarısı ve Albasması ile ilgili inanışlar günümüz Sivas’ında varlığını yaygın bir şekilde devam ettirmekte; inanışla ilgili uygulamalara çokça rağbet edilmekte ve konuyla ilgili anlatılar (memoratlar, efsaneler, vb.) inanılırlığını hâlâ korumaktadır. Bu çerçevede denilebilir ki, doğumla ilişkili olmak üzere tüm görünümleriyle birlikte Alkarısı ve Albasması inanışı, Türk kültürüne has bir korku kültü olarak 21. yüzyılda kültürümüzdeki varlığını sürdürmektedir.
Keywords : Alkarısı, Albasması, lohusalık humması, korku, Sivas