Dilcilerin Kırâate Yaklaşımı: Sîbeveyh Örneği

Authors : Mohammed Ourot

Pages : 246-265

View : 12 | Download : 9

Publication Date : 2022-12-24

Article Type : Research

Abstract :Kirâatü’s-Sebʿa (yedi kırâat) adı altında tasnif edilen kırâatler her ne kadar senet bakımından doğru kırâatler arasında yer alsa da zaman zaman bazı dilci ve müfessirler tarafından tenkit edilmiştir. Bunun temel nedeni dilcilerin ictihad bakımından ortaya koydukları dil kurallarıdır. Bu çalışmada öncelikle kırâat kelimesinin sözlük ve istilah anlamları verilmiştir. Daha sonra kırâat ve dil âlimlerinin kırâatlere yaklaşımları ile dil âlimlerinin kıraatlerle ilgili benimsedikleri eleştirel üslup ve bunun muhtemel sebepleri irdelenmeye çalışılmıştır. Sonrasında ise Sîbeveyh’in kırâate karşı yaklaşımı ele alınmıştır. Basra mektebinin en önemli dilcilerden biri olan Sîbeveyh, el-Kitâb adlı eserinde Arapça kurallarını inşa ederken çok sayıda kırâate değinmiştir. Sîbeveyh, kırâatler hakkında gerekli gördüğü yerlerde dille ilgili açıklamalara da yer vermiştir. Kırâatlerin senetlerine yer vermeyen ve onları bu açıdan değerlendirmeyen Sîbeveyh, kırâatlerin kârilerini genellikle zikretmiş, bazen zikrettiği kırâatin kârisi hakkında ihtilaf olduğuna işaret etmiştir. Kırâatlerin tabi olunması gereken bir sünnet olduğunu belirten Sîbeveyh, kendi gibi dilcilere nazaran kırâatlere karşı gayet nazik ve mutedil bir üslup kullanmıştır.
Keywords : Arap Dili ve Belagati, Kırâat, Dilbilimciler, Sîbeveyh, Arabic Language and Rhetoric, Qirâat, Linguists, Sîbeveyh.