Kur’an’da ve Felsefede Hikmet Kavramı

Authors : Yalçın Çetin

Pages : 1-23

View : 23 | Download : 8

Publication Date : 2020-06-21

Article Type : Research

Abstract :Hikmet kavramına Kur’an ve felsefe penceresinden bakacak olan bu çalışma, doğru bilgiye ve hakikate ulaşmada hikmete çatı bir rol verme denemesidir. İnsan merak eden, sorgulayan, bir akıl ve duygu varlığıdır. Bu akıl varlığının evrende en çok zorlandığı şey, kararlarını verirken, bilmediğine ulaşmak isterken, doğru bilgiye nasıl ulaşacağı problemidir. Bu problem, bilgi felsefesinde uzun uzadıya tartışılmıştır. Doğru bilginin sadece akıl, deney, sezgi gibi unsurlarla ulaşılan bilgi olduğunu söyleyenler olduğu gibi, bu unsurların hepsinin bir şekilde etkin olduğu, eklektik veya kritik edilerek alındığı, doğru bilgiye ulaşma yöntemleri de ortaya atılmıştır. İşte tam bu noktada hikmet kavramı karşımıza çıkmaktadır. Hikmet bir çatı kavram olarak dindeki deruni bilgiyi ve felsefedeki sistemli, tutarlı, akıl ve mantık ağırlıklı bilgiyi kendi bünyesinde taşıyabilecek yapıdadır. Bazıları felsefeyi sadece katı bir pozitivizme hapsettikleri gibi bazıları da dini, katı bir sezgiciliğe, duyguculuğa mahkûm etmek istemişlerdir. Felsefe ve din arasında çağların yorgun önyargılarının neden olduğu, çatışmacı-karşıtlık ilişkisini, hikmet kavramının birleştirici, uzlaştırıcı ve bilgiyi davranışa aktarabilecek hakikat tasavvuru, tersine çevirip aşabilecek özelliktedir. Bu çalışmanın nihai amacı, felsefe-din ilişkisinde hikmeti, hakikati bulma noktasında ortak payda zemini yapabilmektir. Kur’an’daki ve felsefedeki hikmetin tezahürleri, insanın genel bir hakikat arama paradigması oluşturmasında birlikte iş görebilecek niteliktedir. Amaç insanın her yoldan doğruya ulaşması ya da her şeyde doğru olanı bulması ise o zaman felsefe gibi hikmet de doğru bilginin peşine bizi düşürecek bir kavramdır. Çalışmamız Kur’an’ı felsefeyle bir tutma, kıyaslama amacını kesinlikle taşımamakta sadece Kur’an’ın hikmete yüklediği bazı anlamların, felsefedeki hikmete yüklenen anlamla benzer yönlerini açıklamayı hedeflemektedir. Bu hedef doğrultusunda hikmet ve felsefenin ne olduğu açıklanmış, sonrasında Kur’an’da ve felsefede hikmet kavramı ayrı ayrı ele alınmış, nihayetinde neden özellikle İslam felsefesinde felsefe yerine hikmet kavramının tercih edildiği açıklanıp, Kur’an’daki ve felsefedeki hikmetin ortak noktalarına değinilerek, Doğu ve Batı filozoflarının hikmet hakkındaki görüşleri üzerinde durulmuştur.
Keywords : Kur’an, Felsefe, Hikmet, Akıl, Düşünce, Eleştirel Düşünce