Çanakkale Boğazı’nda Kaybolmuş Bir Antik Şehir: Abydos

Authors : Nadir Karakuş

Pages : 143-159

Doi:10.51121/akif.2024.59

View : 62 | Download : 68

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research

Abstract :Çanakkale Boğazı’nın en dar yerlerinden olan Anadolu yakasında yer alan Nara Burnu’ndaki Abydos, günümüzde artık yaşamasa da tarihte önemli olaylara sahne olmuştur. Özellikle 1095 yılında Papa II. Urbanus tarafından başlatılan Haçlı Seferleri’nin hemen öncesinde Bizans-Çaka Bey mücadelesinde oldukça ön plana çıkarak bazı acı olaylarla birlikte anılmıştır. Bu zorlu ilk Türk denizcisi ile İzmir ve Ege adalarında baş edemeyen Bizans, Çaka Bey’i kendisi için bir tehdit olduğuna inandırarak Türkiye Selçuklu Sultanı I. Kılıcarslan’a bu antik limanda yok ettirmiştir. Ardından yaşanan olaylar bu önemli bölgeyi tamamen Türklere kapatmış, Bizans da deniz üstünlüğü ile buralarda hâkimiyetini devam ettirmiştir. Bundan sonra özellikle İkinci ve Dördüncü Haçlı Seferleri esnasında bazı olaylara tanıklık eden Abydos, Alman Haçlılarının bölgedeki hezimetlerini görmüş, 1204’te Lâtinlerin ve Venediklilerin doymayan hırsları ile yüzleşmiştir. İki olayın arasında kalan bir başka hadise de Abydos’un önemini artırmıştır. 1169’da Nureddin Zengî’nin kumandanı Selahaddin Eyyubi’nin Mısır’ı ele geçirmesi, Haçlılar kadar Bizans’ı da endişelendirmiştir. Eski müttefikleri Mısır’daki Fatımîlerden beri iktisadî kazanımlarını kaybetme endişesine giren Bizans, iki yüz gemiden oluşan bir donanmayı Abydos’tan yola çıkarmıştır. Bu sonuçsuz harekât Bizans’a pahalıya mâl olmuş, donanmasının ancak pek azı geri dönebilmiştir. Öte yandan Ceneviz, Pisa ve Venedik’in bu stratejik şehre sahip olma arzuları, onları hem Bizans hem de kendi aralarındaki rekabetle baş başa bırakmıştır. Bu hâkimiyet mücadelesi esnasında da taraflar arasında ticarî kazanımlar yine ön plana çıkmış, “kazan - kazan” politikası etkin olmayı sürdürmüştür.
Keywords : İslâm Tarihi, Abydos, Haçlılar, Bizans, İtalyanlar