İbn Hurdâzbeh’in el-Muhtâr min Kitâbi’l-Lehvi ve’l-Melâhî’si ile el-Mufaddal b. Seleme’nin el-Melâhî ve Esmâuhâ min Kibeli’l-Mûsîkâ Adlı Eseriyle İlgili Bir Analoji

Authors : Ayşe Tokay

Pages : 211-232

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2019-01-06

Article Type : Research

Abstract :"el-Kâtib” lakabı ile şöhret bulan, Irak Coğrafya Ekolünün öncüsü İbn Hurdâzbeh (v.280 ila 300), kültür ve edebiyatta öne çıkan bir şahsiyettir. O, el-Cebel bölgesinde Berîd Teşkilatının sorumluluğunu üstlenmiş ve el-Mu‘temid’in (d.m.869-885) güvenini kazanıp Bağdat’taki ilmî, edebî ve sanatsal mahfillerine çağrılmıştır . İbn Hurdâzbeh’in eserleri genel olarak tarih, coğrafya, edebiyat ve müzikle ile ilgilidir. Kûfe dil okuluna mensup el-Mufaddal b. Seleme (v.290 ila 300) ise , gramer, lugat ve edebiyat âlimidir. Düzgün hat, güzel yazı sahibidir. O, Abbasi hükümdarı Mütevekkil-Alellâh’ın (d.m.847-861) veziri Feth b. Hâkân (v.861) tarafından himaye edilmiş, bundan sonra da Mu‘temid-Alellâh’ın (d.m.870-892) veziri Ebu’s-Sakr İsmâil b. Bülbül’ün (v.890) iltifatına mazhar olmuştur. Bu makalede İbn Hurdâzbeh’in mûsikâ, mûsikâr ve müzik enstrümanları hakkındaki el-Muhtâr min Kitâbi’l-Lehvi ve’l-Melâhî adlı eseri ile el-Mufaddal b. Seleme’nin müzik enstürümanlarının özellikleri ve isimlerinden bahseden Kitâb el-Melâhî ve Esmâuhâ min Kibeli’l-Mûsîkâ ismini taşıyan eseri muhteva açısından karşılaştırılmış, örtüşen ve farlılık arz eden konularına dikkat çekilmiştir.
Keywords : Mûsikî, İbn Hurdâzbeh, el-Muhtâr min Kitâbi’l-Lehvi ve’l-Melâhî, el-Mufaddal b. Seleme, Kitâb el-Melâhî ve Esmâuhâ min Kibeli’l-Mûsîkâ