İslam Sanatında Zikzak Deseni ve Anlamları Üzerine Bir Okuma

Authors : T. M. P. Duggan

Pages : 781-800

View : 10 | Download : 5

Publication Date : 2019-10-01

Article Type : Research

Abstract :Bu bildiri "zikzak” motifinin İslami bağlamda kullanıldığında bir seri dini anlam taşıdığını önermektedir. Motif "metin” olarak okunduğunda Arap rakamları olan 7 ve 8’in birleşiminden oluşur. Bu sayılar toplandığında 15=6 sayısını verir ki Arapça 6 sayısını gösteren şekil aynı zamanda "ve” anlamına gelen "wav” harfinin de şeklidir. "Wav” "ve Allah” olarak okunabileceği gibi, aynı zamanda Kur’an’daki surelerin sayısının da toplamına da işaret eder (1+1+4=6). Allah’ın adının rakamsal ve görsel tekrarı olarak kabul edildiğinde zikzak motifi (wav Allah=66) zikir olarak okunabileceği gibi sayısal olarak tekrarı da Kur’an’ı oluşturan harflerin toplamını (6666) betimliyor olabilir. Öte yandan, zikzak motifinin su yüzeyinden ya da aynadan yansıyan ışığa benzerliğinden yola çıkarak ışıkla bağlantısı da kurulabilir, ki motif şamdanlarda sıklıkla kullanılmıştır. Güneş ile Allah’ın ışığı bağlantısından yola çıkarak, motifin nakkaşlar tarafından geçici dünyada Nur’u İllahi’yi sembolize etmek üzere tercih edildiği önerilebilir. Bu okuma ile desenin Kabe Örtüsünde, minarelerde, sancaklarda ve mezar örtüleri gibi dini bağlamlarda kullanılması açıklanabilir.
Keywords : zigzag, mukarnas, ışık, meşruluk, Haramayn