- Akdeniz Sanat
- Vol: 13 21. Uluslararası Ortaçağı ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştımaları Sempozyumu Bildirileri
- Taşköprü-Aşağı Ayvalı Köyü Camisi ve Revzenleri
Taşköprü-Aşağı Ayvalı Köyü Camisi ve Revzenleri
Authors : Zeynep Aytekin
Pages : 898-910
View : 11 | Download : 5
Publication Date : 2019-10-01
Article Type : Research
Abstract :Tarih öncesi çağlardan günümüze önemli bir yer leşim merkezi olmuş olan Kastamonu ilinin Taşköprü ilçesi, 11. yüzyılın sonlarından itibaren ilk kez Danişmendlilerle birlikte Türklerin yönetimi altına girmeye başlamıştır. Bizans ve Türkler arasında sürekli el değiştiren bölgede, uzun süreli ilk Türk hakimiyeti Selçuklular döneminde Çobanoğulları Beyliği ile gerçekleşmiş olup, sonrasında bölgede Candaroğulları Beyliği ve Osmanlı Devleti hüküm sürmüştür. Bu egemenliğin göstergesi olarak ilçede gerçekleştirilen imar faaliyetleri yazılı kaynaklardan ve günümüze ulaşan maddi kalıntılardan öğrenilmektedir. İlçede bu dönemlere ait olan tarihi yapılar arasında ilk inşaları Candaroğulları Beyliği ve Osmanlı döneminde gerçekleşmiş olup çeşitli onarımlarla günümüze ulaşmış olan camiler çoğunluktadır. Bu camilerden biri, Taşköprü ilçesinin batısında, merkeze 27 km. uzaklıktaki Aşağı Ayvalı Köyü Camisi’dir. Günümüzde Aşağı Ayvalı ve Yukarı Ayvalı olmak üzere ikiye ayrılmış olan köyün, eski bir yerleşim yeri olduğu tahrir defterlerinden anlaşılmaktadır. Bilinen en erken tarihlisi 1487 yılına ait olan bu defterlerde köyün adı, Ayvalu Viran olarak kaydedilmiştir. İlk inşa tarihi bilinmeyen caminin çeşitli onarımlarla ayakta kaldığı cephe duvarlarındaki izlerden açıkça görülmektedir. Bu onarımlardan biri, harim giriş kapısı üzerinde yer alan kitabede de belirtilmiştir. Kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen bir alan üzerine inşa edilmiş olan cami; tek mekânlı ahşap tavanlı camiler grubuna girmektedir. Alçı mihrabının yanı sıra yapının önemli unsurlarından biri de güney duvarındaki üst sıra pencerelerinde yer alan revzenlerdir. Aşağı Ayvalı Köyü Camisi’nin revzenleri, süsleme kompozisyonları ile 18. yüzyıl sonrası özellikleri göstermekle birlikte Osmanlı cam sanatından günümüze ulaşmış, üzerinde bani ve tarih ibaresi bulunan ender örneklerdendir. Mevcut literatürde hakkında herhangi bir yayın bulunmayan bu revzenler, ilk defa bu çalışma ile bilim dünyasına tanıtılmıştır. Ayrıca; malzeme, teknik ve süsleme özellikleri, vakfiye kayıtları, arşiv belgeleri ve yapı üzerinde bulunan kitabelerden yola çıkılarak Aşağı Ayvalı Köyü Camisi’ne dair tarihlendirme denemesi yapılmış ve yapının günümüze geliş süreci değerlendirilmiştir.Keywords : Taşköprü, Aşağı Ayvalı Köyü Camisi, Kitabe, Revzen, Nakışlı Cam