Liebig Reklam Kartları

Authors : Elvan Topalli

Pages : 277-294

View : 20 | Download : 5

Publication Date : 2019-10-01

Article Type : Research

Abstract :Sonradan Baron ünvanını alacak olan ünlü Alman kimyager Justus Freiherr von Liebig (1803-1873), alanında birçok yeniliğe imza atmıştır. Bunlar arasında kurduğu fabrikada üretilen et özütü ve et bulyon, o döneme kadar bilinmeyen ürünlerdir. Üretimi gittikçe artan Liebig ürünlerinin, ilk ve yeni olması kadar dönemin gözde reklam araçlarından faydalanmasının etkisi de büyüktür. Bu araçlardan biri, reklam kartlarıdır. 1856’da kurulan Liebig Et Özütü Şirketi, 1872’den itibaren reklam kartları basmaya başlamıştır. Ki bu tür kartlar, dönemin gittikçe gelişen çok renkli taş baskı tekniğinin ürünleridir. Hem reklamcılığın gelişiminde, hem ürünlerin tanıtımında ve satılmasında, hem de koleksiyonculuğun ilerlemesinde önemli rol oynayan bu kartlar, Liebig için, belli bir konu başlığı altında seriler halinde üretilmiştir. Önceleri, bayilerde et özütü alanlara promosyon olarak verilen Liebig reklam kartları, artan talep üzerine parayla satılmaya başlamıştır. Talebin artmasıyla sayısı 12 bini bulan Liebig kartları, içerik ve biçim açısından büyük zenginlik sunmaktadır. Boyutları farklılık gösteren kartlar, seriler halinde üretilse de her zaman numaralandırılmış değildir. Kartların arkasındaki metinler, bazen öndeki görselleri açıklayıcı bilgiler içerirken, bazen reklamı yapılan ürün hakkında bilgi vermekte, bazen de yemek tarifi yer almaktadır. Kartlar, 14 ülkeye yayıldığından metinleri çeşitli dillerde yazılmıştır. Görsellerin ve içeriklerin doğruluğu, tartışmaya açıktır. Kartların önünde ürünün imgesi ve Liebig’in imzası genellikle bulunmaktadır. Bu kartları basan litografi firmalarının ve ressamların isimlerinden bilinenler vardır. Bunlar, dönemin diğer sigara ve reklam kartları, fes paketi etiketleri gibi efemera örneklerinin ve küçük objelerin üzerindeki görsellerin tasarımlarıyla benzerlik ve farklılıklar göstermektedir. Tarihi, kültürel, edebi, coğrafi, bilimsel, dini, askeri, doğal, toplumsal, geleneksel, modern ve sanatın çeşitli dallarına dair konular yer alırken üslup olarak Barok, Rokoko, Art Nouveau, Pre-Raphaelite Birliği’ne özgü özelliklere rastlanmaktadır. Ve yine doğaldır ki, bu görseller arasında Türk, Doğu, oryantal esinli olanlar da vardır. Bu bildiride, özellikle oryantalist temalı bu kartlara, özette değinilenler paralelinde bakılarak değerlendirilecektir.
Keywords : Liebig, reklam, kart, koleksiyon, oryantalist