Boris Yeltsin’in Başkanlığı Döneminde Bilim, Yükseköğrenim ve Rusya Bilimler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü Türkiye Birimi, 1992-2000

Authors : Ali Başaran

Pages : 141-170

Doi:10.26650/jes.2020.011

View : 25 | Download : 9

Publication Date : 2020-09-30

Article Type : Research

Abstract :Araştırmanın amacı SSCB sonrası Rusya Federasyonu’nda bilim, araştırma kurumlarının ve araştırmacıların durumunu tespit etmektir. Resmî kurumların raporları, Federal Devlet İstatistik Hizmetleri istatistikleri, akademisyenlerin beyanatları, Şarkiyat Enstitüsünün yayınları, Bilim Tetkikleri Enstitüsü yayınları, Şarkiyat Enstitüsünün 200’ncü kuruluş yıldönümü için hazırladığı belgesel, Rusya Devlet Kütüphanesine kayıtlı Türkiye hakkındaki tezler kullanılmıştır. SSCB’de ve Yeltsin döneminde bilim, araştırma kurumlarının ve araştırmacıların durumunu tespit edildikten sonra Türkiye biriminin Şarkiyat Enstitüsü içindeki yeri ve rolü, personel yapısı, yayınları, yayınlarının niteliği, yayınlarının sayısı belirlenmiştir. Türkiye biriminin araştırmalarına RF yönetiminin tesiri değerlendirilmiştir. Sovyetler Birliğinde ve RF’de araştırmacılar özgür, araştırmalar olağan akışına bırakılmamıştır. Türkiye biriminin yapısı ve araştırmaları yönlendirilmiştir. Araştırma kurumları ve araştırmacılar Yeltsin dönemi öncesi ve sonrası ile karşılaştırılmıştır. Araştırma kurumlarında çalışanların sayısı yaklaşık yarıya düşmüştür. Düşüşün en önemli nedenleri arasında maaşların ödenmemesi, maaşların SSCB dönemine nispeten çok düşmesi, araştırmacılara imkân ve değer verilmemesi, araştırmacılara yurtdışında iş verilmesi, işletmelerin ve diğer kurumların özelleştirilmesi, tasfiyesi, iflası vb. nedenler sayılabilir. Araştırmacıların sayısı düşerken kamu kurumlarında görevli öğretim elemanlarının sayısı az da olsa artmıştır. Kamu kurumlarındaki öğrenci sayısındaki artış oranı ise epeyce yüksektir. Makale Yeltsin döneminde bilim, araştırma ve Moskova’da Şarkiyat araştırmalarının durumunu hakkında katkı sağlamaktadır. Ayrıca uzun dönemde iki ülke Türklük araştırma kurumları ve araştırmacılarının ortak projelerine katkı sağlayacaktır.
Keywords : Yeltsin, Bilim, Araştırma, Türkiye birimi, Türkiye bilgini, Şarkiyat Enstitüsü, Moskova