The Malikane System in Ottoman Tax Law

Authors : Ayşe Şimşek

Pages : 5-26

Doi:10.33722/afes.1092684

View : 17 | Download : 19

Publication Date : 2022-04-17

Article Type : Research

Abstract :Malikâne sistemi, Osmanlı vergi hukuku bağlamında bir iç borçlanma yöntemi olarak tanımlanabilir. Osmanlı’da yaşanan siyasi ve askeri gelişmeler neticesinde devletin nakit ihtiyacını sağlamak için öncelikle geliştirilen iltizam usulünün uygulamada birtakım aksaklıklara yol açtığı anlaşılmış, bu eksikliklerinin giderilmesi amacıyla Malikâne sistemine geçilmiştir. Bu sistemle gelen yeniliklerin başında iltizam süresinin hayat boyu devam etmesi gelir. Malikâneciden beklenen, bu süre zarfında hem tasarruf hakkına sahip olduğu vergi kaynağını hem de reayayı korumasıdır. Ayrıca başta vermek zorunda olduğu muaccele bedeliyle birlikte devletin belirlediği miktarda yıllık vergileri düzenli olarak ödemesidir. Malikâne sisteminin uygulandığı dönemde büyük ölçüde devletin nakit ihtiyacını karşıladığı düşünülmektedir. Bununla birlikte bu sistemin de iltizam da olduğu gibi uygulamada bazı aksaklıkların ortaya çıktığı ve beklenen faydayı sağladığı görülmektedir. Bu sebeple de Osmanlı idaresi esham sistemine geçmiştir. Bu çalışmada malikâne sisteminin teorik çerçevesi ele alınmakta ve bunun uygulanmaya başladığı yıllara tekabül eden 49. ve 50. Konya Sicillerindeki görünümü ve pratik uygulamalara nasıl yansıdığı ele alınmaktadır. Maliyeden müdevver defterlerde yer alan malikâne fermanı ve 41. Defterde yer alan Konya’da tevcih edilen malikâne beratının içeriği araştırmada yer almaktadır.
Keywords : Malikâne Sistemi, İltizam Sistemi, Esham, Malikâne Fermanı, Beytülmal Emini.